Prif Weinidog, Diolch am eich datganiad y prynhawn yma. A gaf i ategu'r sylwadau gan gydweithwyr sydd wedi crybwyll yr agwedd iechyd meddwl ar hyn? Rydym yn llythrennol yn gweld bywydau pob dydd pobl, ym mha faes bynnag y maent yn byw, yn cael eu darnio gan hyn, ac mae unffurfiaeth a rheoleidd-dra yn un o'r ffactorau sefydlogi ym mywydau'r rhan fwyaf o bobl. Er fy mod yn gwerthfawrogi holl ymdrechion y GIG i ddarparu gofal critigol ar hyn o bryd a darparu gwelyau, bydd galw enfawr ar y gwasanaethau darpariaeth iechyd meddwl sydd yn y wlad hon. Mae hi'n gysur gennyf eich clywed yn cyfeirio at gymunedau gwledig a'r gefnogaeth a fu ar gael i gymunedau gwledig drwy rai o'r helyntion iddynt eu hwynebu dros yr 20 mlynedd diwethaf. 

Dau beth yr hoffwn eu gofyn i chi, os yn bosib, os gwelwch yn dda, Prif Weinidog. Mae'r un cyntaf yn adeiladu ar y pwynt a godwyd gan Janet Finch-Saunders am bobl a allai fod o gymorth yn y sector gofal. Rwyf wedi cael amryw o gartrefi gofal dros y 48 awr ddiwethaf yn cysylltu ac yn cyfeirio at y ffaith bod eu niferoedd staffio yn prinhau yn feunyddiol ac, yn amlwg, yn ôl y rheolau, mae'n rhaid i staff fod yn gofrestredig—ac yn briodol iawn mae'n rhaid iddyn nhw fod yn gofrestredig—er mwyn i'r amgylchedd fod yn un diogel. Ond mae modd, buaswn yn awgrymu, o'r ddadl a gyflwynwyd i mi, o ystyried cofrestriadau newydd a gweithio gyda'r arolygiaeth i sicrhau bod yr amgylchiadau'n briodol fel y gall darparwyr cartrefi gofal weithio mewn amgylchedd newydd i brysuro cofrestriadau ac ymdrin â'r amgylchiadau y maent yn eu hwynebu ar hyn o bryd ac yn yr wythnosau sydd i ddod, sy'n amgylchiadau unigryw. Byddwn yn ddiolchgar deall a wnaed unrhyw gynnydd yn hynny o beth.

Yr ail beth—ac rwy'n sylweddoli na allwch chi efallai roi ateb i mi ar hyn o bryd, ac yn rhan o'r hyn yr ydych yn ymdrin ag ef ar hyn o bryd mae bron yn ymddangos yn amherthnasol, ond o gofio bod llawdriniaethau wedi'u canslo, bod llawdriniaethau arferol, llawdriniaethau beunyddiol wedi eu canslo, nid yw'n afresymol y bu pobl yn dod ataf fi a llawer o Aelodau Cynulliad eraill i geisio deall pryd y gellid ailgyflwyno trefn o lawdriniaethau y byddem yn ei hystyried yn arferol i'r GIG. Wrth inni sefyll yma heddiw, mae'n ymddangos bod hynny'n bosibilrwydd sydd ymhell iawn ar y gorwel. Gwelaf fod Lloegr newydd ymuno â'r un drefn ag a gyhoeddodd Cymru ddydd Gwener. Ond nid yw'n gais afresymol i etholwyr sy'n cysylltu ag Aelodau'r Cynulliad i geisio deall pryd y gallai'r llawdriniaeth hirddisgwyliedig honno y buont yn aros amdani i roi terfyn ar eu poen a'u rhoi ar lwybr adferiad—efallai—gael ei hystyried yn y GIG yn y dyfodol. Gallai fod yn chwe mis; gallai fod yn dri mis; gallai hyd yn oed fod yn 12 mis, ond gwerthfawrogir rhyw syniad pryd y gallem ni roi gwybod i etholwyr am y normaleiddio hwnnw.