3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Gwybodaeth ddiweddaraf am Coronavirus (COVID-2019)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 17 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 5:03, 17 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch i Andrew R.T. Davies am yr holl gwestiynau hynny ac rwy'n cytuno'n llwyr â'r hyn a ddywedodd am iechyd meddwl. Nid fod bywydau wedi cael eu troi wyneb i waered, ond maen nhw wedi cael eu troi wyneb i waered mewn ffordd gwbl anrhagweladwy ac ar gyflymder na allai neb fod wedi'i ragweld. Felly, mae pobl a oedd â bywydau hollol sefydlog a llwyddiannus ddim ond ychydig wythnosau'n ôl yn syllu ar anawsterau gwirioneddol. Credaf y bydd y ddau beth hynny—y ffaith na allech chi gynllunio ar ei gyfer, ac iddo eich taro mor gyflym—yn golygu y bydd effaith wirioneddol ar les pobl. Mae yna bethau y gallwn ni eu dysgu ac y mae arnom ni eisiau eu dysgu o brofiadau hyd yn oed mor bell ag 20 mlynedd yn ôl yn yr argyfwng clwy'r traed a'r genau. Rwyf wedi bod yn siarad â'r cyn-Brif Weinidog heddiw am rai o'i brofiadau bryd hynny a'r hyn y gallem ei wneud o hyd o ran helpu pobl i gael rhwyfaint o reoleidd-dra i'w bywydau drachefn.

Bydd y Bil brys a gyhoeddir yn ddiweddarach yr wythnos hon yn darparu ffyrdd y gallwn ni fod ag agwedd fwy hyblyg at gofrestru a rheoleiddio fel y gallwn ni gael pobl yn ôl i'r gweithle ynghynt lle mai dyna'r peth iawn i'w wneud. Mae'n rhaid cadw mewn cof, hyd yn oed mewn argyfwng, mae'n rhaid i ni gofio bod pobl agored iawn i niwed yn y lleoliadau hyn ac nad yw diogelu yn rhywbeth y gallwch chi ei ddiystyrru'n llwyr. Felly, bydd yn rhaid cael rhai ffyrdd o hyd i wneud yn siŵr bod pobl sy'n cynnig helpu yn fath o bobl y byddech yn hapus eu gweld yn y swydd honno. Ond bydd y system, rwy'n credu, yn llai o lawer ac wedi'i chynllunio i geisio cael pobl i wneud y swyddi y mae arnyn nhw eisiau eu gwneud.

Rwy'n llwyr ddeall, wrth gwrs, y bydd ar bobl eisiau gwybod pryd y bydd y byd yn dechrau dychwelyd i'w drefn arfer, gan gynnwys sut mae'r gwasanaeth iechyd yn gweithredu. Rwy'n ofni na allaf gynnig yr arlliw lleiaf o ddyddiad neu hyd yn oed amserlen y prynhawn yma a fyddai o gymorth i bobl. Hyd yn hyn, fy mhrofiad i yw bod pobl yn deall yn iawn yr angen i bobl sydd ag anghenion mwy taer gael blaenoriaeth. Yr hyn y gallaf ei ddweud yw, cyn gynted ag y gwelwn ni'r penllanw hwn yr ydym yn ei ddisgwyl ac yna achosion yn lleihau, ac y gallwn ni roi argoelion dibynadwy i bobl o sut y gallai'r system ddychwelyd i'r man lle'r oedd hi o'r blaen, yna wrth gwrs byddwn yn awyddus iawn i wneud hynny.