Part of the debate – Senedd Cymru am 4:53 pm ar 17 Mawrth 2020.
Diolch yn fawr iawn am y cwestiynau yna. Credaf fod Janet Finch-Saunders yn iawn i boeni am y sector gofal cartref. Rwyf innau'n poeni cryn dipyn amdano, oherwydd rydym ni'n dibynnu cymaint arno, ac eto bydd pobl sy'n gweithio yn y maes hwn yr un mor agored i gael y feirws, a'r sylwadau a wnaeth Janet ynglŷn â gofyn i ddarparwyr adolygu eu rhestrau a bod yn sicr y gallan nhw flaenoriaethu ymweliadau i le mae wirioneddol eu hangen yn sicr yn rhan o'r gwaith paratoi hwn.
Gwnaed sylw pwysig am rannu gwybodaeth. Rydym ni i gyd yn gyfarwydd â'r rheolau llawer llymach yn ddiweddar—rheolau cyffredinol rheoliadau diogelu data—sy'n gwneud awdurdodau cyhoeddus yn nerfus ynghylch rhannu gwybodaeth rhag ofn eu bod yn torri rhyw reoliad neu'i gilydd. Felly, bwriadwn grybwyll hyn drwy'r trafodaethau ar lefel y DU fel y gallwn ni roi rhywfaint o sicrwydd i awdurdodau cyhoeddus na fydd rhoi gwybodaeth i helpu rhywun arall i wneud y peth iawn yn yr amgylchiadau hyn yn arwain at oblygiadau wedyn, ac mae hwnnw'n sylw pwysig a wnaed.
Drwy Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, rhagwelwn yn fuan iawn y bydd pob awdurdod lleol yn dod yn ganolbwynt i bobl leol a fu'n weithwyr gofal yn y gorffennol, neu wedi ymddeol yn ddiweddar neu sydd wedi symud i ryw swydd arall, sydd yn fodlon dychwelyd i'r gweithlu hwnnw. Yr awdurdod lleol—eu hawdurdod lleol nhw—fydd y pwynt cyswllt cyntaf, fel bod rhyw fath o system yn seiliedig ar barodrwydd pobl i ymateb yn y ffordd honno.
Fel y dywedais wrth ateb cwestiynau yn gynharach, Dirprwy Lywydd, mae cyfarfod yn cael ei drefnu yfory gyda Chyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru, gyda chymdeithasau gwirfoddol sirol ac eraill i geisio harneisio'r holl ymdrech honno y gwyddom y mae pobl yn barod i'w gwneud yn lleol. Nid oeddwn wedi meddwl am westywyr yn y ffordd y disgrifiodd Janet, ond mae hi'n iawn, wrth gwrs, eu bod nhw'n bobl sydd â sgiliau penodol o ran gofalu am bobl yn y cyd-destun hwnnw, ac efallai eu bod nhw mewn sefyllfa i addasu'r sgiliau hynny a helpu mewn sefyllfaoedd eraill. Felly, unwaith eto, diolch i chi am wneud y pwynt hwnnw a byddaf yn sicrhau y caiff ei drosglwyddo.
Meithrinfeydd—credaf fod cyngor ar gael i feithrinfeydd. Mae'n sector gwasgaredig; efallai nad yw pawb yn gwybod ble i chwilio am y cyngor sydd ar gael iddyn nhw. Ond, unwaith eto, ledled y Deyrnas Unedig, mae meithrinfeydd yn un o'r sectorau hynny lle bydd angen gweithredu i sicrhau bod darparwyr da sy'n gwneud gwaith gwirioneddol bwysig—ac rydym ni wedi gweld twf mewn darparwyr yng Nghymru drwy'r cynnig gofal plant ac yn y blaen—yn dal i fod yno ar ôl y coronafeirws, pan fydd angen eu gwasanaethau eto, tra yn y cyfnod byr efallai y byddan nhw'n cael trafferth oherwydd eu bod yn dibynnu ar rieni sy'n talu ffioedd ac nad yw eu plant efallai'n mynychu. Felly, mae gwaith yn mynd rhagddo i geisio sicrhau bod Trysorlys y DU yn deall ymyrraeth tymor byr i gadw'r busnesau hynny'n fyw, oherwydd maen nhw yn fusnesau da ac yn fusnesau hyfyw ac mae angen iddyn nhw fod yn hyfyw pan fydd hyn i gyd wedi dod i ben.