3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Gwybodaeth ddiweddaraf am Coronavirus (COVID-2019)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 17 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 4:49, 17 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd, rwy'n ceisio gweld pa gwestiynau nad ydyn nhw wedi eu gofyn eisoes; mae un neu ddau. Fel y gwyddoch chi, gyda'm cylch gwaith—. Ac unwaith eto diolch i chi am ddangos arweiniad, a hefyd i Vaughan Gething, ac rwy'n gobeithio y daw yntau a'i deulu drwy hyn yn iawn.

Mae'r mater—gyda'm het portffolio ar fy mhen nawr— rwyf wedi cael llawer o bobl yn cysylltu sy'n dal i bryderu'n fawr am y sector gofal cartref a pha fath o gymorth y maen nhw'n mynd i'w gael o ran yr offer diogelu y mae angen iddyn nhw eu gwisgo. Nawr, fe soniais i am hyn yr wythnos diwethaf, ac fe grybwyllwyd y mater ynghylch y grŵp cynllunio ac ymateb gofal cymdeithasol. Mae darparwyr gofal cartref wedi cael eu cynghori i adolygu eu rhestr o gleientiaid a sicrhau ei bod yn gyfredol, gan gynnwys faint o gymorth anffurfiol sydd ar gael i unigolion. Felly, pa ystyriaeth sydd wedi ei rhoi i rannu gwybodaeth am unigolion sy'n cael gofal yn y cartref â phartneriaid lleol, megis arweinwyr grwpiau cefnogi gwirfoddol sy'n ymateb i COVID-19?

Byddwch yn ymwybodol, mae'n debyg, Prif Weinidog, y gall y cyfryngau cymdeithasol fod yn arf cymorth mewn argyfwng o'r fath, ac mae llawer iawn o bobl yn cynnig eu hunain, rhai gyda hyfforddiant, rhai hebddo. Maen nhw yn wirioneddol ceisio cael arweiniad gennyf i, fel Aelod Cynulliad, o ran sut y gallan nhw ddod â phopeth ynghyd a sicrhau y caiff y math hwn o gymorth ei ddefnyddio i'r eithaf. Felly, pe gallech chi roi neges o gefnogaeth yn hynny o beth—.

Mae yna hefyd bobl sy'n weithwyr gofal cymdeithasol sydd wedi ymddeol, sydd wedi cysylltu i ddweud, 'Rwy'n hapus i ail-gydio ynddi a helpu lle bo angen'. Unwaith eto, mae hynny'n adnodd na fanteisiwyd arno, a byddai'n ddoeth, yn fy marn i, i ni beidio â'i anwybyddu. Mae ein comisiynydd pobl hŷn wedi dweud bod angen i Gymru fod yn greadigol iawn er mwyn sicrhau bod pob person hŷn yn gwybod bod ganddyn nhw bobl sy'n gofalu amdanyn nhw ac sydd mewn cysylltiad. Mae hi wedi cyfarfod â Llywodraeth Cymru, Age Cymru a Chyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru, felly a allech chi egluro beth yr ydych chi'n ei wneud i helpu sefydliadau i ganfod pa gymorth sydd ei angen ar bobl hŷn, ac i'w ddarparu?

Mae canolfannau dydd, cylchoedd chwarae a meithrinfeydd wedi cysylltu â mi hefyd ynglŷn â chyngor ac arweiniad, am eu bod yn credu nad ydyn nhw wedi cael dim o ran, unwaith eto, offer amddiffynnol a chyngor ynghylch yr hyn y dylen nhw ei wneud. Maen nhw i gyd yn byw, ar hyn o bryd, fel yr ydym ninnau i gyd, o un awr i'r llall, o un diwrnod i'r llall, ac maen nhw eisiau rhyw fath o gyngor.

Hefyd, cwestiwn sydd gennyf i chi, Prif Weinidog: o ran profi, a fydd unrhyw gynlluniau, yn y dyfodol, i gyflwyno pecynnau hunan-brofi yn y cartref?

Yn olaf, mae Cadeirydd Cymdeithas Lletygarwch Llandudno a gwestywyr eraill, sydd—mae'r rhain yn fyddin o wirfoddolwyr sydd yn gwbl gyfarwydd â'r safonau hylendid bwyd, sydd wedi hen arfer—. Maen nhw'n dweud y gallen nhw helpu, lle bo angen, fel gwirfoddolwyr, drwy newid gwelyau, paratoi bwyd. Felly, mewn cyfnod mor anghyffredin, a wnewch chi edrych ar bob ffordd o ymgysylltu â'r gymuned fusnes yr effeithir arni mor wael ar hyn o bryd? Ond, er eu bod yn poeni a all eu busnes barhau, maen nhw'n barod i dorchi llewys a bod o ryw wasanaeth yn eu cymunedau. Felly, unwaith eto, pe gallech chi ymateb i'r rheini—. Diolch.