2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y deunyddiau a'r adnoddau sydd ar gael i addysgu hanes Cymru mewn ysgolion? OAQ55267

Diolch, David. Mae cannoedd o adnoddau addysgu, sy'n ymwneud yn benodol â hanes Cymru, ar gael i athrawon eu defnyddio ar ein platfform ar-lein, Hwb. Mae Cadw, Amgueddfa Cymru, Llyfrgell Genedlaethol Cymru a chymdeithasau hanes lleol wedi cynhyrchu adnoddau, a chawsant eu cynnwys yn adolygiad diweddar Cymdeithas Ddysgedig Cymru o adnoddau o'r fath.

Weinidog, mae hwnnw'n ateb calonogol. Ac ar hyn o bryd, pan fyddwn yn ymdrin â'r coronafeirws, credaf ei bod yn bwysig sylweddoli y gall digwyddiadau hanesyddol fod yn addysgiadol, fel epidemig ffliw Sbaen, a elwid yn 'Ffliw Sbaen' am nad oedd Sbaen o dan gyfyngiadau newyddiadurol, gan nad oeddent yn cymryd rhan yn y rhyfel byd cyntaf. A chlywais yr Athro Syr Deian Hopkin yn dweud ar raglen Sunday Supplement fod David Lloyd George yn ddifrifol wael yn ystod y ffliw pandemig hwnnw. Ac mae hynny'n rhywbeth nad oeddwn yn ymwybodol ohono. Rwyf wedi gweld beddau llawer o filwyr mewn gwahanol leoedd yng Nghymru, sy'n dweud bod rhyw filwr neu sarsiant wedi marw yn 1919. A chafodd llawer o'r rheini, wrth gwrs, eu hachosi gan y ffliw pandemig. A bydd pobl yn awyddus i astudio ein cyfnod presennol rhyw ddydd hefyd, a dyna pam fod cadw cofnodion, ac adnoddau, a'r holl bethau hyn mor bwysig.

Yn wir. Mae'n ddiddorol eich bod yn codi'r cwestiwn atodol hwn. Rwyf wedi cynghori fy nhair merch i gadw dyddiadur o'r cyfnod hwn, fel y gallant, mewn blynyddoedd i ddod, pan fydd popeth yn normal eto yn y wlad hon, fel y byd—fel y bydd—gallant fyfyrio ar eu profiadau fel pobl ifanc, a'u meddyliau ynglŷn â sut rydym ni, fel oedolion, yn ymateb. Felly mae'n awgrym diddorol, ac efallai y bydd yn adnodd pwysig i Hwb yn y dyfodol.

Ond o ran mater ehangach y cwricwlwm newydd, fel y gŵyr pawb, mae'r cwricwlwm newydd yn ymbellhau oddi wrth nodi rhestrau o gynnwys a phynciau i'w haddysgu. Ond wrth gwrs, mae adnoddau o ansawdd da yn hanfodol i'r broses honno, a dyna pam y gwnaethom gomisiynu Cymdeithas Ddysgedig Cymru i fapio'r adnoddau presennol sydd ar gael y gellir eu defnyddio i gefnogi'r dimensiwn Cymreig a'r persbectif rhyngwladol yn ein cwricwlwm newydd. Mae Dr Sarah Morse, o Gymdeithas Ddysgedig Cymru, wedi nodi nad oes prinder adnoddau. Mae rhestr hirfaith ar gael eisoes, ond lle rydym wedi nodi bylchau, byddwn yn gweithio gyda rhanddeiliaid i fynd i'r afael â'r bylchau hynny.

Credaf fod David Melding wedi codi pwynt pwysig iawn, gan fod llawer gormod o ddigwyddiadau cyfoes, a fydd yn cael sylw fel hanes yn y dyfodol, yn fyrhoedlog—maent yn cael eu cofnodi'n ddigidol, a byddant yn diflannu. Credaf fod hynny'n rhywbeth y mae angen i bob un ohonom bryderu yn ei gylch.

Ond hoffwn godi dau beth. Yn aml, mae dwy ran o hanes Cymru yn cael eu hanwybyddu. Yn gyntaf, ymdrechion y dosbarth gweithiol yn y ddeunawfed ganrif, y bedwaredd ganrif ar bymtheg a'r ugeinfed ganrif. Ac yn ail, anaml iawn y bu Cymru yn un deyrnas yn dilyn ymadawiad y Rhufeiniaid yn y bumed ganrif—esblygodd i fod yn gyfres o deyrnasoedd. A wnaiff y Gweinidog gefnogi addysgu, a darparu adnoddau ar hanes y dosbarth gweithiol yng Nghymru, a'r teyrnasoedd gwych a fu'n bodoli o fewn ffiniau'r hyn a elwir bellach yn Gymru?

Fel y dywedais yn fy ateb i David Melding, nid yw'r Gymdeithas Ddysgedig wedi nodi bod diffyg adnoddau yn her i ddarparu ein cwricwlwm newydd. Ond lle ceir bylchau mewn adnoddau, byddwn yn ceisio gweithio gyda phartïon â buddiant, o bob math—hyd yn oed chi, efallai, Mike—i allu datblygu adnoddau i lenwi'r bylchau hynny.