1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y gefnogaeth a roddir i bobl ifanc byddar mewn addysg er mwyn gwella eu siawns o gyflogaeth? OAQ55258

Mae ein diwygiadau addysg wedi’u cynllunio i sicrhau bod pob dysgwr ag anghenion dysgu ychwanegol yn cael y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i gael mynediad at y cwricwlwm, a chredaf y bydd hyn yn helpu i roi’r sgiliau sydd eu hangen ar bobl ifanc byddar i gyflawni eu potensial llawn.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Heb os, fe fyddwch yn ymwybodol o adroddiad y Gymdeithas Genedlaethol i Blant Byddar, 'Byddar yn Gweithio ym Mhobman', sy'n ceisio sicrhau bod mwy o bobl ifanc byddar yn gwneud gwaith a swyddi sy'n eu hysbrydoli. Yn anffodus, mae llawer o bobl ifanc byddar yn credu bod eu hopsiynau o ran gyrfaoedd yn gyfyngedig. Gyda'r gefnogaeth gywir, fodd bynnag, gwyddom y gall pobl fyddar weithio ym mhobman, serch hynny, maent ddwywaith yn fwy tebygol o fod yn ddi-waith na'u cyfoedion sy’n gallu clywed.

Mewn ymateb i'r ymgyrch Byddar yn Gweithio ym Mhobman, pa gamau pellach rydych yn barod i'w cymryd i sicrhau gwell cymorth gyrfaoedd, mwy o brofiad gwaith a chyfleoedd gwirfoddoli, a herio’r disgwyliadau o ran yr hyn y gall pobl ifanc byddar ei gyflawni?

Wel, rydych yn llygad eich lle, Dai, yn yr ystyr na ddylem fyth roi unrhyw gyfyngiadau ar unrhyw un o'n plant a'n pobl ifanc am fod gennym syniadau anghywir ynghylch yr hyn y gallant ei gyflawni. Yn amlwg, dyna sydd wrth wraidd ein rhaglen anghenion dysgu ychwanegol, er mwyn sicrhau bod pob plentyn ag anghenion dysgu ychwanegol yn gadael ein system addysg gyda'r cymwysterau, y sgiliau a'r profiad y bydd eu hangen arnynt i fwrw ati gydag addysg bellach, neu i'r byd gwaith.

Rwy'n ymwybodol o adroddiad diweddar bwrdd cynghori ieuenctid y Gymdeithas Genedlaethol i Blant Byddar ar brofiadau pobl ifanc o gyngor gyrfaoedd ledled y DU. Yma yng Nghymru, rydym yn cymryd rhan weithredol mewn proses i ddiwygio ein cymorth gyrfaoedd, ac rwy’n awyddus iawn i weithio gyda’r Gymdeithas Genedlaethol i Blant Byddar Cymru er mwyn bod yn rhan o hynny. Mae ein fframwaith gyrfaoedd a’r byd gwaith cyfredol yn nodi’r angen i ddarparwyr dysgu leihau rhwystrau amgylcheddol a chymdeithasol i gynhwysiant, ac rydym yn parhau â hynny fel rhan o'n gwaith yn diwygio ein gwybodaeth a’n cyngor gyrfaoedd. Yn amlwg, ni ddylid atal unrhyw unigolyn ifanc rhag ymgymryd â phrentisiaethau y gallent elwa ohonynt, ac o ganlyniad i'ch cwestiwn, byddaf yn ymrwymo i weithio gydag adran Ken Skates i oruchwylio ein rhaglen brentisiaethau, i weld pa gamau eraill y gall y Llywodraeth eu cymryd i fynd i'r afael â'r materion hyn.

A gaf fi gychwyn drwy ddweud bod fy chwaer yn fyddar iawn? Felly, rwy’n datgan buddiant. Ond os ydych yn fyddar, rydych yn llai tebygol o fod mewn gwaith cyflogedig; os ydych mewn gwaith cyflogedig, rydych yn debygol o fod ar gyflog isel, ac mae'n debygol na fydd gennych lawer o gymwysterau, os o gwbl. Yr un peth a fyddai’n gwella hyn yw gwella sefyllfa Iaith Arwyddion Prydain, gan ei thrin a’i gwneud yn bwnc TGAU fel y Gymraeg a’r Saesneg, oherwydd i’r gymuned fyddar, Iaith Arwyddion Prydain yw eu hiaith gyntaf. Ac mae angen inni sicrhau bod plant eraill yn ymwybodol o hanfodion Iaith Arwyddion Prydain hefyd er mwyn cyfathrebu â hwy.

Rydym wedi cael deiseb o Abertawe sy’n hyrwyddo Iaith Arwyddion Prydain, ac mae llawer o ohebiaeth yn digwydd ynghylch Iaith Arwyddion Prydain. Ond y gwir amdani yw, oni bai ein bod yn cefnogi Iaith Arwyddion Prydain, ac yn cefnogi’r gwaith o’i haddysgu, ac yn cefnogi plant â hi, bydd plant yn waeth eu byd o hyd.

Diolch, Mike, yn gyntaf oll, am eich cwestiynau, ond am eich eiriolaeth barhaus ar ran y gymuned sy'n siarad Iaith Arwyddion Prydain. Rydym yn gweithio gydag athrawon Iaith Arwyddion Prydain, a rhanddeiliaid eraill sydd â phrofiad ac arbenigedd mewn Iaith Arwyddion Prydain, i ddatblygu canllawiau cwricwlwm ar gyfer Iaith Arwyddion Prydain i blant sy'n ei defnyddio fel cyfrwng addysg, a/neu fel eu hiaith gyntaf, a chanllawiau i'r ysgolion sy'n ei chyflwyno fel trydedd iaith neu iaith ddilynol, yn ychwanegol at y Gymraeg a’r Saesneg. Bydd y canllawiau hyn ar gael cyn i ysgolion ddechrau rhoi’r cwricwlwm newydd ar waith, a gwn fod diddordeb mewn ysgolion i sicrhau y gallant ddarparu Iaith Arwyddion Prydain yn eu cwricwlwm newydd.

Rydym yn cydnabod yr angen i wneud mwy i ddatblygu dull cydgysylltiedig o hyrwyddo a chefnogi Iaith Arwyddion Prydain, ac rydym yn ystyried siarter genedlaethol ar gyfer darparu gwasanaethau ac adnoddau ar gyfer plant a phobl ifanc byddar a'u teuluoedd.