4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gryfhau'r cysylltiadau a'r berthynas rhwng Cymru a'r byd? OAQ55260

Ym mis Ionawr, cyhoeddais strategaeth ryngwladol Llywodraeth Cymru, sy'n nodi'n glir y camau y byddwn yn eu cymryd yn ystod y pum mlynedd nesaf, nid yn unig i gryfhau ein cysylltiadau rhyngwladol, ond i godi ein proffil, tyfu'r economi, a sefydlu Cymru fel cenedl gyfrifol yn fyd-eang.

Weinidog, rwy'n meddwl bod yr argyfwng coronafeirws presennol yn dangos unwaith eto pa mor gydgysylltiedig yw'r byd modern o ran cyfathrebu, o ran masnach, o ran y ffordd y mae pawb ohonom yn cydweithio, ac i raddau helaeth buaswn yn dweud, sut rydym naill ai'n ffynnu neu'n dioddef gyda'n gilydd. Ac yn y cyd-destun hwnnw, rwy'n meddwl bod datblygu rhyngwladol yn bwysig iawn ac yn werth chweil, a hynny mewn termau moesol yn wir, yn ogystal ag ymarferol. Ac rwy'n credu bod y rhaglen Cymru o Blaid Affrica yn enghraifft dda o Gymru a Llywodraeth Cymru yn deall hynny, ac yn gweithredu yn unol â'r gofynion hynny. A gwn pan euthum i Mbale yn Uganda, er enghraifft, gwelais weithgareddau PONT yno, yn cefnogi'r sector iechyd lleol, yn adeiladu clinigau iechyd, yn eu helpu i ddatblygu, a chysylltu â llywodraeth leol a'r sector gwirfoddol yn y rhan honno o Uganda yn effeithiol iawn. Felly, rwy'n credu, pan fyddwn yn edrych ar y gwersi sydd i'w dysgu maes o law, o ran yr argyfwng coronafeirws presennol, buaswn yn gobeithio, Weinidog, y byddai'n cryfhau ein gwaith a'n cydweithrediad ag Affrica is-Sahara, gan gydnabod ein cydgysylltiad a'r budd i bawb a gawn o'r cysylltiadau cryf hynny.

Diolch yn fawr iawn. Ac rwy'n meddwl eich bod yn llygad eich lle: os bu erioed dystiolaeth ein bod yn fyd cydgysylltiedig, dyma hi. A chredaf fod unrhyw un sy'n credu y gallant ynysu eu hunain yn y gymdeithas fyd-eang hon yn amlwg yn camgymryd yn awr. O ran Uganda'n unig, a'r sefyllfa gydag Affrica, rydym wrth gwrs yn bryderus iawn ynglŷn â phryd a sut y mae'r coronafeirws yn mynd i effeithio ar y rhan honno o'r byd, oherwydd yn amlwg mae eu darpariaethau iechyd yn llawer gwannach yn y gwledydd hynny. Mae'n digwydd bod gennym rywun a oedd yn mynd i fynd allan i Mbale, ac fel mater o drefn, fe wnaethant hunanynysu am 14 diwrnod rhag ofn wrth gwrs gan fod hynny'n rhywbeth nad oeddent am fod yn gyfrifol amdano. Felly, rydym yn rhoi camau pendant iawn ar waith i sicrhau bod unrhyw gysylltiadau sydd gennym—. Wrth gwrs, rydym wedi rhoi'r gorau i'r holl deithio ar ran y sefydliadau sy'n mynd o Gymru i Affrica ar hyn o bryd.

Weinidog, yn amlwg rwy'n derbyn yn llwyr nad yw cysylltiadau rhyngwladol yn fater sydd wedi'i ddatganoli, ac mai'r Swyddfa Dramor a Chymanwlad sy'n arwain ar y materion penodol hyn, ond yr hyn sy'n wirioneddol bwysig i Gymry dramor yw deall a allwn ni mewn unrhyw ffordd chwarae ein rôl yn rheoli gwybodaeth y gallem ei chael gan ein hetholwyr. Ac rwy'n datgan buddiant: mae gennyf fab dramor, sydd i fod i ddychwelyd ddiwedd y mis hwn, ynghyd â fy nai. Mae hynny'n ystyriaeth arbennig o heriol ar hyn o bryd, hynny yw, yn enwedig gan fod y cwmni hedfan yn gwrthod aildrefnu. Felly, a yw'n well inni gyfeirio etholwyr at ein Haelodau Seneddol yn y gymdogaeth, neu a oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw gyfryngau yn y Swyddfa Dramor a Chymanwlad y gallwn ni, fel Aelodau Cynulliad, chwarae ein rhan i drosglwyddo'r wybodaeth honno iddynt? Y peth olaf y dylem ei wneud yw drysu sefyllfa sydd eisoes yn ddryslyd a dyrys iawn.

Rwy'n credu mewn perthynas â hyn, gan mai'r Swyddfa Dramor a Chymanwlad sy'n arwain o ran dod â phobl adref, buaswn yn awgrymu y dylent fynd yn uniongyrchol i'r Swyddfa Dramor a Chymanwlad.

Tynnwyd cwestiwn 5 [OAQ55259] yn ôl. Cwestiwn 6, Helen Mary Jones.