Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddechrau drwy ddweud fy mod i wedi cyflwyno adroddiad ar y mater hwn i'r Pwyllgor y bore yma? Oherwydd cyfyngiadau amser, nid yw'r Pwyllgor wedi gallu ystyried manylion y Bil. Rwyf i wedi gallu edrych drwy'r Bil, ac rwy'n adrodd, mewn gwirionedd, fel Cadeirydd y pwyllgor yn y swyddogaeth honno.

A gaf i ddweud yn gyntaf, wrth gymryd pwerau argyfwng, bod o hyd a phob amser angen i gynnal ewyllys da a chydsyniad y boblogaeth yn gyffredinol? Mae pwerau brys, i ryw raddau, yn ddibynnol ar hynny'n digwydd mewn gwirionedd. Ac un o'r pryderon yr wyf yn credu y byddai gen i, oni bai bod rhai o'r materion sy'n ymwneud â thlodi a allai godi yn cael eu datrys, y gallai'r rheini fod yn her i weithredu a defnyddio pwerau argyfwng—er enghraifft, y rhai sy'n dibynnu ar fanciau bwyd, y rhai sy'n cael anhawster cael gafael ar incwm i fyw arno. Ac, os ydym ni'n gwbl onest yn ei gylch, nid yw £94 tâl salwch statudol yn ddigon i deulu fyw arno am wythnos. Mae'r rheini'n faterion a fydd, gobeithio, yn cynnwys datganiadau ychwanegol gan Lywodraeth y DU, ond maen nhw yn bethau y mae wir rhaid mynd i'r afael â nhw.

Mae pwerau argyfwng, a'r Llywodraeth yn cymryd pwerau argyfwng, yn eithriad. Mae pwerau brys yn cael eu cymryd lle mae bygythiad gwirioneddol i ddiogelwch neu i fywyd. Nid wyf i'n credu y gall unrhyw un ohonom ni amau, o dan yr amgylchiadau presennol, bod yr amgylchiadau yn eithriadol, a bod bygythiad gwirioneddol, a bod angen cymryd pwerau er mwyn diogelu bywyd. Mae hynny'n golygu atal rhai hawliau unigol a chyfunol, a'r prosesau barnwrol a chyfreithiol sydd fel arfer yn bodoli i roi'r amddiffyniadau hynny. Felly, o fewn y cyd-destun hwnnw mae'r pwerau brys hyn yn cael eu ceisio yn briodol.

O ran arfer pwerau, nid yw'r Senedd yn diflannu, ac nid yw'r Senedd hon yn pylu i'r cefndir, oherwydd y Senedd sy'n trosglwyddo rhai o'i phwerau am gyfnod i'r Weithrediaeth i weithredu. Mae'n bwysig iawn, felly, bod rhai rhwystrau a gwrthbwysau yn parhau. Felly, rwyf yn croesawu'n fawr y consesiwn a wnaed gan y Senedd i adnewyddu'r pwerau penodol hynny bob chwe mis. Rwy'n sylwi bod Pwyllgor Tŷ'r Arglwyddi a ystyriodd y Bil hwn wedi codi'r un pwynt mewn gwirionedd, gan awgrymu y byddai blwyddyn yn briodol. Rwy'n gwybod bod y gwrthbleidiau i'r Llywodraeth wedi cyflwyno chwe mis, a bod hynny wedi ei dderbyn. Ac rwy'n credu mai chwe mis yw'r cyfnod priodol i ymarfer y Senedd i ystyried a oes angen ymestyn y pwerau hynny ymhen chwe mis.

A gaf fi ddweud hefyd fy mod i'n croesawu cymal 83, sy'n ei gwneud yn ofynnol i Lywodraeth y DU roi adroddiadau bob dau fis ar feysydd nad ydyn nhw wedi eu datganoli? Y rheswm yr wyf i'n pwysleisio'r pwynt penodol hwnnw yw oherwydd, o ran y pwerau sydd wedi eu rhoi i Weinidogion Cymru, nid oes gofyniad adrodd tebyg, nid oes gofyniad cyfreithiol tebyg. Felly, yr hyn yr wyf i'n ei ofyn gan y Llywodraeth yw bod ymrwymiad y bydd yr un darpariaethau adrodd sy'n bodoli ar gyfer Llywodraeth y DU yn cael eu derbyn gan Lywodraeth Cymru, ac y byddwn ni'n cael yr adroddiadau bob dau fis hynny ynghylch arfer y pwerau hynny.

Y pwynt arall yr wyf i am ei godi sy'n bwysig, yn fy marn i, yw, os yw'r Senedd yn mynd i fod yn ystyried y Bil yn ei gyfanrwydd ac yn arfer y pwerau hynny bob chwe mis, yna mae angen cynnal adolygiad o fewn y Cynulliad, naill ai gan bwyllgor neu o fewn y Cynulliad fel pwyllgor yn ei rinwedd ei hun, efallai hyd yn oed bob pum mis, fel y bydd adroddiadau llawn am weithrediad y Bil pan ystyrir y mater hwn ar lefel Llywodraeth y DU o ran nid yn unig y ffordd yr ydym ni wedi arfer y pwerau sydd wedi eu rhoi i Weinidogion Llywodraeth Cymru, ond hefyd effaith y pwerau Llywodraeth y DU hynny eu hunain ar Gymru. Dylai ein pryder fod nid yn unig gyda'r meysydd sydd wedi eu datganoli, ond hefyd effaith pwerau brys ar bobl Cymru a'r ffordd y mae hynny'n rhyngweithio.

Felly, rwy'n credu, o fewn y cyd-destun hwnnw, dyna'r pwyntiau cyfansoddiadol sydd yn fy marn i yn ymdrin â rhai o'r pryderon a allai fodoli o ran unrhyw Lywodraeth yn cymryd pwerau argyfwng. Rwy'n credu ei bod hi'n iawn bod y pwerau hyn yn cael eu cymryd. Nid yw'n fwriad gennyf i fynd drwy fanylion y rheini; mae'r rheini wedi'u hamlinellu gan y Gweinidog. Dim ond y bydd rhwystrau a gwrthbwysau yn cael eu cynnal, nid yn unig ar lefel Llywodraeth y DU, ond hefyd gan y Cynulliad hwn: a byddwn ni'n adolygu'r rheini, byddwn ni'n eu hadolygu'n rheolaidd ac yn cyflwyno adroddiadau rheolaidd ar y broses o arfer y pwerau eithriadol hynny sydd wedi eu rhoi i Weinidogion Llywodraeth Cymru.