7. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 10:52 am ar 24 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 10:52, 24 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Dirprwy Lywydd, a gaf i ddiolch i Caroline Jones am hynna? Credaf iddi wneud sylw pwysig yn y dechrau am ba mor gyflym y mae ein bywyd ni wedi cael ei newid mewn ychydig wythnosau, ac nid yw'n syndod bod llawer o'n cyd-ddinasyddion yn ddryslyd o ganlyniad, a gwn fod niferoedd mawr ohonyn nhw yn troi at eu Haelodau yn y Senedd i chwilio am atebion. Pe cawn i ofyn dim ond un peth i'r Aelodau, sef i droi at y cyngor yr ydym ni wedi'i gyhoeddi'n barod i weld a yw'r atebion yn y fan yna. Os nad yw'r atebion ar gael, yna, wrth gwrs, dylai'r Aelodau gysylltu â'r Gweinidog perthnasol a gofyn am ragor o gyngor, ond gan ein bod yn rhoi cyngor drwy'r amser, credaf ei bod yn eithaf tebygol y bydd atebion i rai o'r cwestiynau hynny eisoes ac mai'r cyfan sydd angen ei wneud yw edrych amdanyn nhw fel y gall pobl gael yr wybodaeth orau.

Dirprwy Lywydd, rwyf eisiau dweud eto: bydd y rhan fwyaf o bobl yn cael achos ysgafn iawn o'r salwch hwn. Y broblem yw, er nad oes symptomau gennych chi, gallech fod yn trosglwyddo'r feirws i rywun sydd yn llawer iawn mwy agored i niwed. Felly, y rheswm yr ydym ni'n gofyn i bobl aros gartref yw nid oherwydd ein bod yn credu y bydd llawer o bobl yn ddifrifol wael, ond oherwydd drwy aros gartref nid ydych yn peri'r risg honno i eraill a gallwn arafu lledaeniad y clefyd.

Mae llawer o enghreifftiau o sefydliadau ledled Cymru yn cynnig cymorth, gyda gweithwyr iechyd ac yn y sector gofal cymdeithasol hefyd. A gaf i ganmol y nifer fawr o aelodau o'r sector lletygarwch sydd wedi cynnig llety i weithwyr allweddol, fel nad oes yn rhaid iddyn nhw deithio pellteroedd i fynd adref ond yn gallu aros yn agos i'w lle gwaith, neu sy'n cysylltu â'r Llywodraeth i ddweud, 'Rydym ni wedi arfer â gweini bwyd. Rydym ni'n gwybod sut beth yw gofalu am bobl. Byddem yn barod i ddefnyddio'r sgiliau a'r galluoedd hynny at wasanaeth darparwyr gofal cymdeithasol yn y gymdogaeth hon, i'w helpu os nad yw eu staff ar gael'? Ac rydym ni'n gwneud ein gorau i fod yn ganolwyr rhwng y cynigion hynny a'r bobl yr ydym ni'n gwybod sydd ei angen.

A gaf i ddweud bod Caroline Jones wedi gwneud rhai sylwadau pwysig iawn am drafnidiaeth? Ac rydym yn parhau i drafod gyda Trafnidiaeth Cymru ynglŷn â chael y cydbwysedd yn iawn, a thrafodais hyn ddoe gyda Maer Llundain, lle wynebir materion tebyg mewn cysylltiad â gorlenwi tiwbiau. Mae gwasanaethau tiwbiau wedi gostwng i hanner yr hyn yr oedden nhw fel arfer, ac effaith hynny yw bod pobl yn agosach at ei gilydd yn y tiwbiau sy'n rhedeg, ac rydym yn ceisio dysgu gwersi gyda'n gilydd ledled y Deyrnas Unedig, mewn trafodaethau cyson â Thrafnidiaeth Cymru a chwmnïau bysiau, gan geisio cael y cydbwysedd cywir. Mae llai o deithwyr ar y bysiau a'r trenau, ond, serch hynny, mae arnom ni angen gwasanaethau digonol fel nad yw pobl yn gorfod bod yn rhy agos at eraill gan eu bod yn gorfod defnyddio'r gwasanaethau hynny sy'n rhedeg yn llai aml.