7. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 11:14 am ar 24 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Neil McEvoy Neil McEvoy Independent 11:14, 24 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd. Diolch am eich datganiad, Prif Weinidog, a gobeithiaf fod eich teulu a'ch anwyliaid i gyd yn iawn. Mae Sefydliad Iechyd y Byd wedi bod yn glir iawn, ac maen nhw'n dweud mai'r hyn y mae angen i ni ei wneud yw profi, profi, profi. Dywedant fod angen inni brofi pob achos posib o'r coronafeirws gan eu bod yn dweud wrthym fod methu â phrofi fel ceisio diffodd tân â mwgwd dros ein llygaid.

Nawr, rwyf wedi bod yn eistedd wedi fy ynysu am bythefnos ac, yn y pen draw, llwyddais i gael prawf gan gwmni preifat ac roedd yn dangos nad yw'r coronafeirws arna i. Mae fy nhad newydd gael llawdriniaeth ar y galon, felly roedd fy mam yn hynod falch o glywed hynny, gyda'r pryder y byddwn i efallai wedi trosglwyddo rhywbeth. Erbyn hyn, mae llawer o deuluoedd yn y sefyllfa hon. Felly, credaf y dylai profion fod ar gael yn rhwydd i bob achos tybiedig, yn enwedig i weithwyr allweddol, ac yn enwedig i weithwyr allweddol y mae eu teulu'n amlygu symptomau ac, o ganlyniad, y mae gweithwyr y GIG ar hyn o bryd yn ynysu eu hunain oherwydd na ellir profi aelodau o'u teulu. Os gallwn ni brofi, yna gallwn gael yr economi yn ôl ar ei thraed, cadw'r gwasanaethau rheng flaen i fynd a diogelu pobl yn y GIG, sy'n bobl ddewr iawn, iawn, yn rhoi eu diogelwch eu hunain yn y fantol, yn gwneud gwaith arwrol dros bob un ohonom ni yn y fan yma.

Dywed Sefydliad Iechyd y Byd fod profi'n rhan sylfaenol o ymladd y pandemig oherwydd mae angen inni wybod ble mae'r feirws os ydym ni am ei ymladd. Gall y pecynnau profi fod ar gael yn hawdd, ond maen nhw'n dal yn rhai anodd iawn i gael gafael arnyn nhw. Does dim rhaid iddi fod fel yna. Felly, beth fyddwch yn ei wneud i sicrhau bod yr holl achosion tybiedig o'r coronafeirws yn cael eu profi? Oherwydd dyma y mae Sefydliad Iechyd y Byd yn galw amdano. Felly, fy rhan gyntaf o'r cyfraniad yw: a fyddwch chi'n gwrando ar Sefydliad Iechyd y Byd ac yn dilyn cyngor ac yn gweithredu i sicrhau bod pob achos tybiedig yn cael ei brofi?

Yn ail, rwyf eisiau codi'r mater o bobl sydd wedi'u dal dramor. Rwyf wedi derbyn negeseuon gan bobl, wrth i mi eistedd yn y fan yma, yn Awstralia. Mae etholwyr yn y Gambia, mae etholwyr yn dal i fod ym Mheriw, ac mae'n ymddangos bod syrthni o ran Llywodraeth y DU. Felly, beth fydd Llywodraeth Cymru yn ei wneud? A wnaiff Llywodraeth Cymru ysgwyddo'r cyfrifoldeb a chefnogi ein pobl sy'n gaeth dramor? Mae rhai pobl yn brin o feddyginiaeth hefyd. Bydd angen meddyginiaeth arnyn nhw yn fuan iawn, gan nad oedden nhw'n bwriadu aros mor hir. Felly, o ran y rhai sydd wedi'u dal dramor, beth fydd Llywodraeth Cymru yn ei wneud dan yr amgylchiadau? Diolch yn fawr.