2. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:36 pm ar 8 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 2:36, 8 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, a gaf i yn gyntaf ddiolch i chi am eich ymdrechion ac i'ch Gweinidogion ac, yn wir, i'ch swyddogion yn ystod yr wythnosau diwethaf, a hefyd estyn y diolch hwnnw i'r rheini yn y Llywodraethau y tu allan i Gymru hefyd? Mae'n sefyllfa hynod anodd. Rydym ni'n dymuno'r gorau i Brif Weinidog y DU, rwy'n siŵr, ac mae fy hen gyfaill a'm cyd-Aelod Alun Davies wedi ei grybwyll eisoes, ac rwy'n ategu'r cwbl a ddywedwyd amdano. Rwyf hefyd yn gwybod sut beth yw derbyn cyngor nad yw bob amser yr un fath, nad yw weithiau'n cytuno'n llwyr â chyngor blaenorol a gafwyd, a pha mor anodd y gall hi fod i ddewis pa gyngor i'w ddilyn.

Dau beth gennyf i. Yn fy etholaeth i, sef Pen-y-bont ar Ogwr, mae tref Porthcawl. Mae Porthcawl, wrth gwrs, yn gyrchfan fawr i dwristiaid, yn brysur iawn fel arfer ar adeg y Pasg. Os ewch i lawr Allt Danygraig, oherwydd y cyfnod yr ydym ni ynddo, fe welwch chi arwydd sy'n dweud 'Croeso i Borthcawl' ac yna ychydig lathenni i lawr y ffordd arwydd sy'n dweud 'Trowch yn ôl ac ewch adref', a hynny'n briodol, o ystyried y sefyllfa yr ydym ni ynddi. Prif Weinidog, a wnewch chi ategu fy erfyniad—os mai dyna'r gair cywir—i bobl aros gartref y penwythnos yma, i beidio â theithio yn y modd arferol i leoedd fel Porthcawl, er mwyn sicrhau y caiff pobl yn y dref honno a thu hwnt eu diogelu'n briodol rhag lledaeniad y feirws? Wrth gwrs, rydym ni i gyd yn gobeithio y bydd pobl, fel y buon nhw, yn ufuddhau i'r cyngor a roddwyd iddynt. Mae achosion o hyd lle'r wyf wedi gweld grwpiau bach o bobl iau—pedwar neu bump fel arfer—yn ymgasglu gyda'i gilydd, a bydd angen ymdrin â hynny. Ond mae llawer ohonom ni, wrth gwrs, mewn sefyllfaoedd lle yr ydym ni'n darparu cymorth i berthnasau hŷn, ac os oes angen cynyddu'r cyfyngiadau sydd gennym ni ar hyn o bryd yn y dyfodol, a gaf i ofyn i chi wneud yn siŵr nad yw hynny'n effeithio'n andwyol ar y rheini ohonom ni sydd yn y sefyllfa honno?

Yr ail bwynt, yn gyflym iawn gennyf i felly, yw hwn: rwyf wedi sylwi drwy fynd i wahanol siopau bwyd amrywiol bod gwahanol siopau'n mynd ati mewn gwahanol ffyrdd. Mae'n eithaf cyffredinol nawr, mewn gwirionedd, bod yn rhaid i chi aros y tu allan nes daw eich tro chi i fynd i mewn. Mae marciau y tu mewn i'r archfarchnadoedd a system unffordd benodol ar gyfer mynd o amgylch yr archfarchnad neu'r siop, ond mewn rhai siopau, caiff trolïau a basgedi eu glanhau cyn iddyn nhw fod ar gael i gwsmer ac fe gânt eu glanhau pan gânt eu dychwelyd. Mewn siopau eraill nid yw hynny'n digwydd o gwbl. I ble y dylai archfarchnadoedd a siopau bwyd fynd i gael cyngor, o ran yr arferion gorau, o ran amddiffyn eu cwsmeriaid i'r graddau y bydden nhw a'u cwsmeriaid yn eu disgwyl? Diolch, Llywydd.