3. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Ymateb i'r Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:05 pm ar 8 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 3:05, 8 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

O ran cynllun y taliad sylfaenol, mae hynny'n rhywbeth y byddaf yn cadw golwg arno—a oes angen y cynllun benthyca arnom ni ym mis Hydref. Fel y dywedoch chi, rydym ni wedi gwneud hynny ers dwy flynedd bellach. Nid wyf wedi cael ymrwymiad gan Lywodraeth y DU o hyd ynglŷn â'r modiwleiddio 15 y cant; rydym ni'n dal i aros am hynny.

Yr amserlen ar gyfer pysgodfeydd, gobeithio yr wythnos hon—. Yn sicr, yr wythnos diwethaf, cefais drafodaeth gyda Chymdeithas Pysgotwyr Cymru, gyda Jim Evans, ac unwaith eto, rydym yn gweithio yn unol â'r amserlen yr wythnos hon.

Fe wnaethoch chi grybwyll y mater ynghylch cig eidion o Wlad Pwyl, a dygwyd hynny at fy sylw gan Undeb Cenedlaethol yr Amaethwyr yr wythnos diwethaf ac yn fy nghyfarfod wythnosol rheolaidd gyda DEFRA a Llywodraeth yr Alban a Gogledd Iwerddon gyda'r manwerthwyr—fe'i crybwyllwyd yn y fan honno hefyd. Rydych chi'n gywir: mae Asda a Sainsbury's wedi dweud mai achos unigryw yw hyn, gan fod ganddyn nhw gymaint o alw am friwgig, yn enwedig ar ddechrau'r pandemig pan oedd pobl rwy'n credu yn prynu mewn panig llawer mwy nag y maen nhw—wel, nid wyf yn credu bod pobl yn prynu mewn panig nawr yn y ffordd a welsom ni ar y dechrau.

Mae'r angen i gefnogi ein cynhyrchwyr yn rhywbeth yr wyf wedi sôn amdano gyda phob archfarchnad fawr fy hun. Un o'r pryderon a ddygwyd i fy sylw yn gynnar iawn oedd bod rhai archfarchnadoedd o bosib yn ystyried ad-drefnu eu cynnyrch, ac y gallai hynny effeithio ar gynhyrchwr bach Cymru. Clywais am un enghraifft o hynny. Es i'r afael â hynny yn uniongyrchol gyda'r archfarchnad ac fe roddwyd y gorau i hynny, ac rwy'n ddiolchgar am hynny. Felly, credaf fod pob archfarchnad yn cydnabod bod angen inni hyrwyddo a chefnogi cynhyrchwyr bwyd Cymru pan allwn ni.

O ran yr archfarchnadoedd a'r rhestr o bobl a warchodir, rwy'n arwain ar y maes hwn; fodd bynnag, rwyf yn gweithio'n agos iawn gyda Julie James, y Gweinidog Llywodraeth Leol a hefyd gyda Vaughan Gething, ac mae'r tri ohonom ni'n cwrdd ddwywaith yr wythnos ac wedi parhau i wneud hynny ynghylch archfarchnadoedd. Felly, fe wnaethoch chi glywed y Prif Weinidog yn iawn. Roedd gwneud hyn gyda'r archfarchnadoedd yn waith sylweddol, oherwydd mae diogelu data yn bwysig iawn, a doeddwn i ddim yn barod i ryddhau data heb wneud popeth priodol yr oedd yn rhaid i ni ei wneud. Felly, yn ôl a ddeallaf, bydd contractau data gyda phob un o'r wyth archfarchnad fawr wedi'u cwblhau erbyn heddiw, ac fe gaiff yr amseroedd hynny eu neilltuo ar gyfer y bobl hynny a warchodir. Rydych chi'n gwneud pwynt da iawn yr hoffwn i ei ailadrodd: nad pobl sy'n agored i niwed ydyn nhw, maen nhw'n bobl a warchodir. Felly, fel y clywsoch fi'n dweud yn fy natganiad, mae tua 85,000 o lythyrau wedi eu hanfon; y rheini yw'r bobl a warchodir, ac felly, i'r bobl hynny, bydd yr amseroedd ar-lein hynny sydd wedi eu blaenoriaethu ar gael. Dywedodd Sainsbury's a Tesco wrthyf ddydd Llun fod ganddyn nhw tua 100,000 o'r amseroedd hynny ledled y DU.

Bu cryn dipyn o drafod, rwy'n credu, ynghylch pobl sy'n agored i niwed, ac rwy'n gwerthfawrogi hynny'n llwyr, ond os ydych chi'n edrych, rydym ni'n credu, ledled y DU, bod tua 15 miliwn o bobl y byddid yn eu cyfrif yn bobl agored i niwed yn y ffordd yr ydym ni'n ystyried hynny, felly ni allai'r archfarchnadoedd ymdopi, wrth gwrs, â'r nifer hwnnw o amseroedd danfon ar gyfer siopa ar-lein. Felly, roedd hi'n bwysig iawn sicrhau bod gennym ni'r amseroedd blaenoriaeth ar-lein hynny ar gyfer y bobl a warchodir, a dyna beth yr ydym ni wedi'i wneud.

Rydych chi'n holi am hawliau tramwy, sy'n amlwg yn faes y mae Hannah Blythyn yn arwain arno, ac fel y dywedwch chi yn gwbl gywir, awdurdodau lleol sydd â'r pwerau i gau'r llwybrau troed hynny, a gwn fod y Dirprwy Weinidog yn gweithio gydag awdurdodau lleol yn y maes hwnnw.

Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn egluro, y cyfan yr wyf wedi'i wneud heddiw yw dweud y byddwn yn rhoi'r rheoliadau drafft ar wefan Llywodraeth Cymru. Nid ydyn nhw yn cael eu cyflwyno. Fel y dywedwch chi, ni allwn ni dderbyn llygredd amaethyddol i'r graddau yr ydym ni wedi'i weld. Bu cynnydd sydyn yn ddiweddar—efallai eich bod wedi gweld y datganiad i'r wasg a ddaeth oddi wrth Cyfoeth Naturiol Cymru—rydym ni wedi gweld cynnydd sydyn dros yr ychydig wythnosau diwethaf. Nid yw llygredd amaethyddol yn rhywbeth y byddai'r rhan fwyaf o ffermwyr yn ei ganiatáu ar eu ffermydd ar unrhyw adeg, felly ni fydd y rhai sy'n dilyn arfer da yn gweld unrhyw newid mawr o ganlyniad i'r rheoliadau hynny. Mae llawer o bobl wedi gweld yr wybodaeth yn y rheoliadau hynny a theimlais ei bod hi'n bwysig rhannu'r wybodaeth honno. Byddwch yn ymwybodol o adroddiad Pwyllgor y DU ar Newid Hinsawdd, a bu'n rhaid i mi gyhoeddi erbyn yr Hydref, byddwn i'n dweud. Fe wnes i ymrwymo i gyhoeddi a chyflwyno'r rheoliadau erbyn y Pasg; nid wyf yn gwneud hynny, y cyfan rwy'n ei wneud yw cyhoeddi'r rheoliadau drafft, a bydd digon o amser i drafod y rheini yn y Senedd.