Part of the debate – Senedd Cymru am 3:27 pm ar 8 Ebrill 2020.
Diolch i Jenny Rathbone am y cwestiynau yna. Felly, o ran y rhestr o bobl a warchodir ac archfarchnadoedd, byddwch wedi fy nghlywed yn dweud mewn ateb cynharach fod y contractau data wedi'u llofnodi yr wythnos hon. Bu hyn yn ddarn sylweddol o waith, ac mae'n rhaid i mi ddweud, mae'r ffordd y bu'r archfarchnadoedd yn awyddus i weithio gyda ni ar y mater hwn wedi creu argraff fawr arnaf. Rwy'n credu bod rhai archfarchnadoedd wedi edrych ar eu data eu hunain. Felly, mae'n debyg os oes gennych chi gerdyn teyrngarwch, eich bod yn gwybod beth yw proffil eich siopwyr. Felly, mae rhai archfarchnadoedd wedi bod fymryn yn fwy rhagweithiol wrth wneud hynny. Ond, yn amlwg, dim ond hyn a hyn o amseroedd danfon siopa sydd ganddyn nhw. Rwy'n credu bod siopa ar-lein yn cyfateb i ganran gymharol fach o'r ffordd y mae pobl yn siopa fel arfer. Felly, mae cynyddu hynny yn y ffordd y maen nhw wedi gwneud, rwy'n credu, wedi bod yn eithaf trawiadol.
Felly, erbyn diwedd y diwrnod gwaith heddiw, bydd pob un o'r wyth archfarchnad fawr wedi cael y rhestr ddata honno. Fel y dywedais, roeddwn i eisiau bod yn hollol siŵr nad oeddem ni'n rhannu data na ddylem ni fod yn ei rannu. Efallai fod gwledydd eraill ychydig yn fwy hyblyg, ond rwyf wedi bod yn awyddus iawn ein bod yn drylwyr iawn o ran rhannu'r data hwnnw. Felly, dylai unrhyw un sydd nawr ar y rhestr honno o bobl a warchodir sydd eisiau siopa ar-lein a chael y nwyddau wedi eu danfon i'w cartref allu gwneud hynny.
O ran canolfannau garddio, mae'n amlwg bod yn rhaid iddyn nhw aros ar gau. Rwy'n gwybod y caiff hynny ei adolygu'n barhaus, ond ar hyn o bryd mae'n rhaid iddyn nhw aros ar gau. Ond rwy'n gwybod bod llawer ohonyn nhw wedi arallgyfeirio i werthu ar-lein. Mae gennyf i gwmni hadau—menter gymdeithasol—yn fy etholaeth i sy'n gwneud gwaith anhygoel ar-lein ac maen nhw wedi gorfod cyflogi mwy o weithwyr oherwydd eu bod wedi cael cymaint o archebion. Felly, rwy'n credu y gallwn ni weld bod pobl yn llawer mwy awyddus nawr i dyfu eu ffrwythau a'u llysiau eu hunain, ac mae hynny i'w groesawu.
Ynghylch y gweithwyr sydd fel arfer yn dod i gasglu ffrwythau a llysiau—yn amlwg, yng Nghymru, mae garddwriaeth yn rhan fach iawn o'r sector amaethyddol. Mae oddeutu 1 y cant. Ond, unwaith eto, yn fy nghyfarfodydd wythnosol gyda'r Ysgrifennydd Gwladol dros Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig a'm cymheiriaid yn yr Alban a Gogledd Iwerddon, mae hyn yn rhywbeth y mae'n rhaid inni ei ystyried, oherwydd, yn amlwg, bydd effaith ar nifer y bobl sydd fel arfer yn dod i Gymru i'n helpu ni.
Ac nid yw'n ymwneud â bwyd a diod yn unig; fel arfer mae gennym ni gneifwyr defaid sy'n dod o Awstralia a Seland Newydd, felly mae yna broblem fawr yn ymwneud â gweithwyr amaethyddol a'r—. Byddwn yn gweld gostyngiad sylweddol yn y niferoedd ac mae angen i ni ystyried ffyrdd eraill o annog pobl i wneud y swyddi hyn eleni.
Cytunaf yn llwyr â chi ynglŷn â pharciau cyhoeddus. Credaf fod y Prif Weinidog wedi cyfeirio at y tensiynau a'r anawsterau y bydd pobl yn eu profi o orfod cadw pellter cymdeithasol, ac ni allaf feddwl am ddim byd gwaeth na methu â mynd â'ch plant allan i fannau agored bob dydd. Felly, unwaith eto, nid yw parciau cyhoeddus yn fy mhortffolio, ond byddaf yn sicr yn gwneud yn siŵr y cyfleir y neges honno i bob rhan o'r Llywodraeth.