3. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Ymateb i'r Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:34 pm ar 8 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 3:34, 8 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lynne, am y cwestiynau yna. Dylwn ddechrau drwy ddweud nad yw pobl yng Nghymru wedi bod dan anfantais. Fy nealltwriaeth i yw nad oedd ond—. Ddydd Llun, dim ond un archfarchnad oedd wedi cael y data o Loegr. Felly, un archfarchnad oedd hi ddydd Llun. Roedd gennym ni dair archfarchnad ddydd Llun a oedd â'n data ni. Roeddem wedi llofnodi'r contractau data ddydd Llun. Felly, cyn belled ag y gwn i, roeddem ni ar y blaen, nid ar ei hôl hi. Felly, yn sicr, dydyn nhw ddim wedi bod dan anfantais.

Fe wnaethoch chi sôn fod rhai pobl ar y rhestr warchod—ac rwyf innau hefyd yn cael llawer o waith achos etholaethol ynghylch hyn—dydyn nhw heb gael y llythyrau. Daw oddi wrth bobl sy'n credu y dylen nhw fod ar y rhestr warchod. Byddaf yn sicr dwyn hynny i sylw Vaughan Gething, ond fy nealltwriaeth i yw, os wnaiff pobl gysylltu â'u meddyg teulu, dylen nhw gael gwybod wedyn os ydyn nhw ar y rhestr a phryd y cânt eu llythyr, ond, eto, rwy'n credu, erbyn heddiw, y dylai pawb ar y rhestr warchod fod wedi cael eu llythyr, ond byddaf yn sicr yn crybwyll hyn yn fy nghyfarfod nesaf gyda Vaughan a Julie James.

Fe wnaethoch chi sôn hefyd, yn y cwestiwn cyntaf, fod rhai o'ch etholwyr yn dal i gael negeseuon e-bost yn dweud ei fod yn waith sydd ar droed. Rwy'n cytuno nad yw hynny'n dderbyniol. Fel y dywedsoch chi eich hun, mae Sainsbury's wedi eich hysbysu eu bod bellach wedi cael y data, felly rwy'n credu bod angen iddyn nhw wneud yn siŵr bod eu gwefannau yn gyfredol a byddaf yn gadael y datganiad hwn ac yn gwneud yn siŵr bod swyddogion yn cysylltu â phob un o'r wyth archfarchnad i sicrhau bod gwybodaeth ar gael, oherwydd does dim byd mwy rhwystredig na mynd ar wefan pan nad yw'r wybodaeth gywir yno ichi.

Mae eich cwestiwn ynglŷn â phobl sy'n agored i niwed yn un gwirioneddol bwysig, ac rwyf wedi cyfeirio ato ychydig yn gynharach—ac rydym yn credu, ledled y DU, fod tua 15 miliwn o bobl sy'n agored i niwed yn ôl pob tebyg; y bobl y gwnaethoch chi gyfeirio atyn nhw, pobl sydd â phroblemau golwg, er enghraifft. Ond, yn yr un modd, er fy mod wedi gweithio'n rhagweithiol iawn gyda'r archfarchnadoedd, nid ydyn nhw'n gallu rhoi hwb i'w slotiau ar-lein yn y ffordd y credaf y mae rhai pobl yn disgwyl iddyn nhw ei wneud. Maen nhw hefyd yn ymdopi â—. Mae 20 y cant o staff rhai o'r archfarchnadoedd wedi ynysu eu hunain. Ni allan nhw brynu fflyd o faniau ar amrantiad. Mae llawer ohonyn nhw wedi llwyddo i gynyddu eu slotiau ar-lein, rhai ohonyn nhw yn sylweddol. Mae un archfarchnad—sef Morrisons—mae ganddyn nhw lawer iawn yn siopa ar-lein ac maen nhw wedi llwyddo i roi hwb i'w slotiau mewn ffordd nad yw'r lleill wedi llwyddo i'w wneud. Fodd bynnag, mae gan Tesco a Sainsbury's bellach 100,000 o slotiau y maen nhw'n eu cadw ar gyfer y grŵp blaenoriaeth hwnnw, ar gyfer y grŵp hwnnw a warchodir.

Rwy'n credu eich bod yn iawn ynghylch y parseli bwyd. Maen nhw yno i bobl sydd ar y rhestr o rai a warchodir sydd â neb o gwbl i ddod â bwyd iddyn nhw. Rwy'n falch iawn a hoffwn dalu teyrnged i'm swyddogion yn yr is-adran fwyd sydd wedi gwneud gwaith anhygoel i gael y parseli bwyd hyn mor gyflym. A phob un o'r 22 o awdurdodau lleol: rwy'n ddiolchgar iawn iddyn nhw, oherwydd eu bod nhw'n bartner yn hyn. Mae system gadarn iawn yn ei lle erbyn hyn, yn gyflym iawn, i ddosbarthu'r parseli bwyd hynny. Ond nid yw'n addas i bawb, ac ni fydd rhai pobl yn gymwys ar eu cyfer. Ni fydd ar rai pobl eu heisiau nhw, a byddant yn parhau i siopa ar-lein, ond rwy'n credu, yn realistig, bod yr archfarchnadoedd yn gwneud popeth yn eu gallu, a'u bod yn parhau i wneud popeth yn eu gallu. Pan ymunais â chyfarfod y manwerthwyr ddydd Llun yr oedd DEFRA wedi ei drefnu—unwaith eto, rwy'n credu bod y rhan fwyaf o'r archfarchnadoedd wedi sicrhau staff ychwanegol i ymdopi â'r rhai sy'n hunanynysu ac sy'n sâl, ond rwy'n fodlon iawn parhau i weithio'n rhagweithiol iawn gyda'r archfarchnadoedd i geisio gwneud popeth a allaf.