Nawr, rwyf yn cytuno â'u hargymhelliad bod Llywodraeth Cymru yn ymrwymo i ddarparu asesiad effaith rheoleiddiol llawn a chadarn ar gyfer unrhyw is-ddeddfwriaeth berthnasol a wneir o ganlyniad i'r Bil hwn, ond byddwn i'n ychwanegu ein bod i gyd yn ystyried yn ofalus iawn a yw mynd ar drywydd y ddeddfwriaeth yn rhesymol, yn enwedig o ystyried y cyfnod ansicr yr ydym ni'n gweld ein hunain ynddo ar hyn o bryd.

O ystyried ei bod yn debygol y caiff y Bil hwn ei wthio drwodd, ac mewn ymdrech i fod yn adeiladol fodd bynnag, fe fyddwn i'n nodi bod rhai agweddau yr wyf yn eu croesawu. Rwyf yn cefnogi'r gallu y bydd gan Weinidogion Cymru i sefydlu a chynnal cronfa ddata Cymru gyfan o wybodaeth am gofrestru etholiadol. Fodd bynnag, nid yw'r asesiad effaith rheoleiddiol yn diffinio unrhyw gostau ar gyfer datblygu cronfa ddata Cymru gyfan. Felly, byddai rhywfaint o eglurder ynghylch hyn heddiw yn cael ei groesawu.

Dau: darpariaethau i'w gwneud yn ofynnol i brif gyngor greu cynllun deisebau. Nawr, fel y mae ERS Cymru wedi nodi—ac rwy'n gwybod yn dda iawn o'n Pwyllgor Deisebau ein hunain—mae deisebau'n ffordd wych o ymgysylltu â'r cyhoedd, ac rwy'n gweld democratiaeth ar ei gorau pan ein bod ni'n gwneud hynny. Hoffwn gofnodi galwad Cyngor Sir Fynwy i'r Bil nodi'n glir, er hynny, nad refferenda yw'r deisebau, a'u bod yn gynghorol yn hytrach nag yn rhwymol.

Tri: bod y Bil yn darparu ar gyfer dau neu fwy o brif gynghorau i gyflwyno cais ar y cyd i Weinidogion Cymru ar gyfer uno gwirfoddol yn eu hardaloedd a'u cynghorau nhw pe bydden nhw'n dymuno gwneud hynny. Mae atebolrwydd a phenderfyniadau lleol yn allweddol. Felly, pe byddai dau awdurdod yn dymuno uno, hoffwn gael rhywfaint o sicrwydd na fyddai gan Lywodraeth Cymru ddull ar waith i atal y cynllun hwnnw ac y byddai'n gweithio gyda nhw o ran adnoddau a chanllawiau i helpu i sicrhau bod hynny'n digwydd. Rhywbeth cadarnhaol arall yr wyf wedi ymgyrchu'n hir amdano yw diwygio cymhwysedd ar gyfer ymgeisyddiaeth mewn llywodraeth leol i ganiatáu i weithwyr cyngor sefyll mewn etholiad. Fodd bynnag, byddwn yn annog y Gweinidog i ystyried a yw wir yn angenrheidiol i unigolion megis athrawon ysgol, cogyddion a hyfforddwyr nofio roi'r gorau i'w gwaith cyflogedig os cânt eu hethol. Os edrychir ar ein system addysg, caiff rhywun fod yn athro ac yn llywodraethwr ysgol. Felly, rwy'n credu bod angen i ni edrych ar hynny eto.

Nawr, yn ogystal ag ymgeiswyr llywodraeth leol, mae'r Bil yn bwriadu cyflwyno newidiadau mawr o ran pwy sy'n cael pleidleisio, ac er ei fod yn y cyfnod diwygio, yn y diwygiadau ac yng Nghyfnodau 2 a 3, rwy'n gwrthwynebu'n gryf rhoi'r bleidlais i garcharorion. Rwyf wedi ymgynghori'n eang â nifer o'm hetholwyr yn Aberconwy, ac mae mwyafrif llethol yr ohebiaeth yr wyf i wedi ei chael yn gwrthwynebu'n chwyrn.

Felly, hoffwn gael rhywfaint o eglurhad—gan, efallai, fy mod wedi colli'r pwynt ynghylch hyn—gan y Gweinidog, yn yr hyn a ddywedasoch chi'n gynharach: a yw'n gywir na fyddwch chi yn awr, yng Nghyfnod 2 neu 3 yn bwrw ymlaen â diwygiadau a fyddai'n caniatáu i garcharorion bleidleisio? Oherwydd ni allaf gefnogi hynny mewn unrhyw ffurf. Nid wyf i'n credu bod cyflwyno Bil, diwygiadau yng Nghyfnod 2 a fydd yn rhoi'r hawl i garcharorion sydd wedi eu dedfrydu i lai na phedair blynedd, o fudd i ddemocratiaeth. Felly, hoffwn ofyn i chi gadarnhau, ac yn wir, i ddiystyru pleidleisiau ar gyfer carcharorion heddiw. Hoffwn awgrymu fy mod yn siomedig bod gennym ni Lywodraeth Cymru sy'n barod i gredu bod mater o'r fath yn flaenoriaeth ddeddfwriaethol ar hyn o bryd.

Yn olaf, er fy mod yn cydnabod ac yn cefnogi'r cynseiliau a osodwyd gan Ynys Manaw a'r Alban ar gyfer ymestyn yr etholfraint i bobl ifanc 16 a 17 oed, gofynnaf am fwy o sicrwydd heddiw y bydd rhywfaint o gadarnhad y caiff yr oedolion ifainc hyn fwy o addysg mewn gwleidyddiaeth, fel y byddan nhw, wrth fynd ymlaen i fwrw eu pleidlais gyntaf, yn gwneud hynny gyda chyd-destun sylweddol o'r hyn y mae democratiaeth yn ei olygu a sut y gallan nhw chwarae eu rhan ynddi. Diolch. Diolch, Llywydd.