Diolch ichi am y gyfres honno o gwestiynau. Rydym wedi gweithio gyda datblygwyr ar yr ap ffôn clyfar ac mae'n rhoi llawer iawn o ddata i ni yng Nghymru i ddeall gweithgarwch ac ymddygiad cymunedol ehangach, ond nid yw'r un o'r systemau hynny'n berffaith ac mae yna bobl sydd ar eu colled—yn yr un modd, nid o ran symptomau'n unig, ond o ran y data rydym yn gallu ei olrhain am symudiadau traffig a symudiadau pobl yn ogystal i ddangos lefelau cydymffurfiaeth o ran cadw pellter cymdeithasol yn ehangach.  

Felly, mae gennym amrywiaeth o ymdrechion i gadw golwg, nid yn unig ar symptomau, ond ar y bobl sy'n rhoi gwybod amdanynt, a hefyd, wrth gwrs, nifer y bobl sy'n cysylltu â'n system gofal iechyd os yw eu symptomau'n peri digon o bryder iddynt a'u bod yn teimlo'n anhwylus.

Felly, mae yna amrywiaeth o feysydd gwahanol i ddeall yr heriau sy'n ein hwynebu ar draws systemau a sut rydym yn mynd i'r afael â symptomau wedyn, yn enwedig o ystyried y lleoliadau—dyna pam y bu cymaint o bryder am y sector cartrefi gofal.  

Ar fasgiau wyneb, credaf ei bod unwaith eto'n bwysig iawn ailadrodd nad ydym am i'r cyhoedd geisio caffael masgiau wyneb o safon meddygol sydd i'w defnyddio yn ein sector iechyd neu ofal cymdeithasol. Mae'n ymwneud â'r sylfaen dystiolaeth sydd gennym i ddeall a fyddai masgiau'n gwneud gwahaniaeth i'r cyhoedd, ac os felly, pa fath o fasg, a gwneud yn siŵr eu bod yn cael eu cynhyrchu mewn ffordd wahanol iawn a'i gwneud yn glir nad ydynt yn cystadlu â'r rhai y mae gweithwyr iechyd a gofal rheng flaen eu hangen. Nawr, ar fewnforio cyfarpar diogelu personol, hyd yn oed os ydych yn rhoi'r materion hynny sydd wedi'u cadw yn ôl ac nad oes gennym reolaeth drostynt i'r naill ochr, rydym yn sicr am sicrhau ein bod yn profi ac yn deall natur y cyfarpar sy'n cael ei ddarparu. Nid wyf yn credu y byddai unrhyw un am i ni geisio gwneud y system honno'n llai trwyadl mewn unrhyw fodd. Rydym eisiau gwybod y gall pobl fod â hyder yn yr hyn a ddarperir iddynt. Rwy'n gwybod bod Gweinidog yr economi, drwy ddefnyddio'i gysylltiadau lleol, gyda mewnforio masgiau wyneb drwy gwmni yng ngogledd Cymru—bu'n rhaid inni brofi'r cyfarpar hwnnw cyn cael y sicrwydd y gallem ei ddefnyddio yn ein system ehangach. Rhaid mai dyna'r peth iawn i'w wneud. Ond awn ar drywydd pob un o'r awgrymiadau a gaiff eu cyflwyno i ni ac mae'n bwysig gwneud hynny'n glir.

Un o'r rhwystredigaethau sydd gennyf yw nad yw pob un sydd ag awydd caredig i helpu yn cael cyfle i wneud hynny, am resymau rwy'n siŵr y gall pawb ohonom eu deall. Ond o'r holl bethau da a charedig a chadarnhaol sy'n cael eu gwneud, fy rhwystredigaeth fwy yw'r ffaith ein bod yn dal i orfod treulio amser yn gweithio drwy'r hyn sy'n ymholiadau twyllodrus cwbl ddrygionus, ac mae hynny'n creu teimlad gwirioneddol rwystredig. Mae cynifer o bobl yn y byd yn ymddwyn mewn ffordd eithriadol i helpu eu cyd-ddinasyddion, ond yn anffodus, mae rhai pobl yn ceisio manteisio, ac mae hynny'n mynd â llawer o'n hamser prin, ein hegni a'n hymdrech.

Ar fater cydnabod gofalwyr, bydd Gweinidog yr economi'n gwneud datganiad cyn bo hir, ond mae angen inni feddwl am gapasiti ymarferol ein rhwydwaith trafnidiaeth i ymgymryd â'r angen ychwanegol o ran hynny, ac mae'n gydbwysedd anodd. Rydym yn ystyried rôl gofalwyr yn rheolaidd, gan gynnwys gofalwyr di-dâl a'r hyn a wnânt, ac mae llawer ohonom, mewn gwirionedd, yn ofalwyr di-dâl ein hunain, pan feddyliwch am ffrindiau a theulu rydym yn gofalu amdanynt. Rwy'n sicr yn gwneud hyd yn oed mwy dros fy mam, fel y mae llawer o bobl eraill gyda'u rhieni a'u neiniau a'u teidiau hefyd, ac mae hynny'n wirioneddol bwysig i gadw cymdeithas i fynd ac i wneud yn siŵr fod pobl sy'n byw bywydau mwy cyfyngedig yn gallu gwneud hynny'n dda ac yn ddiogel.

Ar fater y cerdyn y mae Llywodraeth y DU wedi'i gynhyrchu—fy nealltwriaeth i yw mai cerdyn i weithwyr gofal cymdeithasol ydoedd. Rydym eisoes wedi darparu cerdyn yng Nghymru—un electronig, ac mae fersiwn ffisegol yn mynd allan—ond mae hynny er mwyn i'n gweithwyr gofal cymdeithasol allu cael eu hadnabod fel gweithwyr hanfodol. Bydd hynny'n eu helpu gyda chymorth i gyfyngiadau ymarferol mewn siopau, pan gânt eu neilltuo ar gyfer y GIG a gweithwyr hanfodol eraill, ac yn eu helpu i gael cymorth ymarferol. Rydym hefyd yn edrych ar fesurau ychydig yn fwy ymarferol yn ymwneud â sut rydym yn cydnabod ymdrechion sylweddol ein system gofal cymdeithasol, a grŵp o staff y mae pawb ohonom yn cydnabod eu bod ar gyflogau cymharol isel, ac rydym yn ailystyried, yn gwbl briodol, y gwerth y maent yn ei roi i'n gwlad drwyddi draw.