3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:25 pm ar 29 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:25, 29 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Unwaith eto, rwy'n credu bod y sylw y mae Huw Irranca-Davies yn ei wneud am bobl sydd wedi cael eu hynysu mewn bywyd a marwolaeth yn un pwysig iawn; mae hynny'n anodd iawn, iawn i bobl sy'n gwybod eu bod yn nesáu at ddiwedd eu hoes, ond hefyd i'w teuluoedd na allan nhw o bosib eu gweld a chael rhyw fath o gysur a thawelwch meddwl y byddai'r rheini ohonom ni sydd wedi dioddef colled yn ein teulu ac o blith ein ffrindiau yn deall sy'n gwneud gwahaniaeth mawr iawn o ran gallu symud ymlaen.

O ran y dyfodol i staff gofal cymdeithasol, boed mewn gofal preswyl neu fel arall, yn sicr nid wyf wedi anghofio fy ymrwymiad na'r sefyllfa yr hoffem ni fod ynddi fel cenedl. Rwy'n gobeithio bod yr argyfwng presennol, y cyfnod eithriadol yr ydym yn byw drwyddo, yn golygu na fydd pobl yn crwydro allan bob dydd Iau i gymeradwyo gweithwyr allweddol, nid yn unig yn ein gwasanaeth iechyd gwladol ond ym maes gofal cymdeithasol ac yn ehangach, ac yna yn anghofio am yr amodau y maen nhw'n gweithio ynddynt a'r tâl a gânt y mis ar ôl i argyfwng COVID-19 orffen. Oherwydd mae'r sefyllfa yn codi cwestiynau y mae angen i bob un ohonom ni eu gofyn am y math o wlad yr ydym yn byw ynddi a sut ydym ni'n gwerthfawrogi ein gilydd, gan ein bod wedi gweld y gwerth aruthrol y mae nifer o bobl, sydd â chyflog isel, yn ei roi i'r ffordd y mae pob un ohonom ni yn disgwyl byw ein bywydau ac, a dweud y gwir, y ffordd yr ydym yn disgwyl i'n perthnasau dderbyn gofal mewn ffordd y mae gwledydd eraill, er enghraifft, yn cael llawer mwy o ofal a darpariaeth deuluol. Dyna'r hyn nad oes gennym ni yn y fan yma. Felly, rwy'n sicr eisiau gweld datblygiadau breision o ran cyflogau, dilyniant gyrfa, a thelerau ac amodau. Felly, mae'r gwaith a gafodd ei ohirio gan y grŵp gweinidogol ar dalu am ofal cymdeithasol yr oeddech chi, ar un adeg, yn gadeirydd arno yn ystod eich cyfnod mewn Llywodraeth, wedi parhau. Fe'i gohiriwyd am ein bod ar fin cyhoeddi cyfres o adroddiadau i ddechrau trafodaeth genedlaethol ychydig cyn i'r coronafeirws ddod yn fater llawer mwy. Dydw i ddim eisiau anghofio am y gwaith hwnnw, ond rwy'n sicr yn gobeithio bod hynny'n fwy nag ymrwymiad gan y pleidiau sydd mewn Llywodraeth, ond yn llawer ehangach ar draws pob plaid o ran sut yr ydym yn gwobrwyo pobl yn briodol ac yn eu cydnabod. Ac mae'r gydnabyddiaeth honno yn ein system integredig; rydym ni mewn lle gwell oherwydd ein bod wedi dechrau mynd ati i integreiddio yma yng Nghymru. Rwy'n credu, ymhell o danseilio'r cynllun yn 'Cymru Iachach' ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol, mae'n atgyfnerthu'r angen i barhau gyda hynny ac yn wir i brysuro, oherwydd maen nhw'n rhoi gwell budd, nid yn unig i'n staff, ond i'r cyhoedd yr ydym yn eu gwasanaethu.