4. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:58 pm ar 13 Mai 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Angela Burns Angela Burns Conservative 2:58, 13 Mai 2020

(Cyfieithwyd)

Gweinidog, hoffwn groesawu'r datganiad, ac rwyf yn falch o weld cyhoeddi'r fenter profi, olrhain a diogelu heddiw. Fodd bynnag, mae gennyf bryderon. Fel y gwyddoch chi, buaswn innau wedi sefydlu tîm penodol gydag arweinydd amlwg iawn, a byddwn yn ddiolchgar iawn pe baech yn dweud wrthyf a oes gennych chi adran neu grŵp cyfan sy'n canolbwyntio'n llythrennol ar hyn, gan ei bod hi mor bwysig ein bod ni'n profi'n briodol i sicrhau y gall bawb elwa ar hynny, i sicrhau y caiff canlyniadau profion eu darparu'n brydlon, i ddangos bod gan bawb yr un uchelgais a thargedau.

Fel y clywsom ni o'r dystiolaeth anhrefnus iawn a roddwyd i ni gan bennaeth Iechyd Cyhoeddus Cymru, roedd gwahaniaeth pendant rhwng targedau Llywodraeth Cymru ac uchelgais Iechyd Cyhoeddus Cymru. Mae angen i ni sicrhau bod gallu priodol gan y labordai i sicrhau y rhoddir y data a'r canlyniadau i'r bobl gywir. Ac mae angen hyn i gyd arnom ni oherwydd mae angen i ni godi'r cyfyngiadau symud yn ddiogel. Felly, a ydych chi'n ffyddiog y gall Iechyd Cyhoeddus Cymru reoli'r rhaglen profi, olrhain a diogelu?

Eich uchelgais i gael 10,000 o brofion—dydych chi ddim yn dweud erbyn pryd; nid yw ond yn dweud 'dros wythnosau a misoedd'. A yw hyn yn darged gwirioneddol, ac a yw'n darged y mae'r holl bobl sy'n gweithio yn y gwasanaethau iechyd yn ymgyrraedd tuag ato?

O ran y gwaith y mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ei wneud i gadw golwg ar iechyd bobl, a ydych chi'n ffyddiog y bydd modd gwneud hyn mewn ffordd gywir o ystyried y problemau a gawsom ni dros yr wythnosau diwethaf gyda'r data y mae byrddau iechyd wedi bod yn eu rhyddhau?

O ran yr elfen olrhain cyswllt, a ydych chi wedi meddwl mwy am faint o bobl y byddai eu hangen i wneud hyn? Rydych chi'n sôn am 1,000 a sylwaf fod yr Alban eisiau tua 2,000 ar gyfer poblogaeth o 5.5 miliwn o'i gymharu â'n 3 miliwn ni. Ai ar hyn yr ydych chi yn ei seilio? Byddai gennyf ddiddordeb gwybod hynny, oherwydd gwyddom mor anodd yw cael pobl i'r swyddogaethau cywir.

Ac a ydych chi'n wirioneddol ffyddiog y gall Gwasanaeth Gwybodeg GIG Cymru, nid o reidrwydd y sefydliad gorau yn y byd, ddarparu un cyfrwng digidol ar gyfer olrhain cyswllt yn yr amser sydd ei angen? A allwch chi ddweud wrthym ni nawr, ar ôl ichi ddechrau olrhain agosatrwydd, y bydd y dilyniant ar ôl yr olrhain agosatrwydd yr un fath?

Ac yn olaf, yn y gyfres hon o gwestiynau, a gaf i ofyn am yr elfen ddiogelu? Rydych chi'n sôn am bobl yn gorfod hunanynysu efallai sawl gwaith. Rwy'n deall hynny'n llwyr a'r rhesymau pam, ond pa gymorth a fydd ar gael ar gyfer y bobl hynny, oherwydd os oes ganddyn nhw gyfrifoldebau gofalu, plant yn ceisio mynd i'r ysgol, os ydyn nhw'n byw mewn amgylchedd fel bloc mawr o fflatiau, efallai y gofynnir iddyn nhw yn gyson i hunanynysu, a bydd hyn yn niweidio eu hiechyd meddwl yn fwy eto?