5. Datganiad gan y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd: Y goblygiadau cyllidol i Gymru yn sgil effaith COVID-19 a'r ymateb iddo

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:37 pm ar 13 Mai 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 4:37, 13 Mai 2020

Gan mai dyma'r tro cyntaf i mi gael holi'r Gweinidog ar lafar yn ystod yr argyfwng yma, dwi am fynd ar ôl ambell fater sylfaenol. Gwnaf ofyn yn gyntaf am ychydig bach mwy o wybodaeth am y mater y gwnaethoch chi ei grybwyll yn y fan yna o ran ceisio cael y Trysorlys i fod yn barod i edrych yn wahanol ar sut y gall Llywodraeth Cymru ddefnyddio pwerau benthyg. Dwi yn gwerthfawrogi'r eglurhad o'r hyn rydych chi yn chwilio amdano fo fel Llywodraeth, ond gaf i ofyn oes yna arwydd wedi dod gan y Trysorlys o ba mor barod maen nhw'n debyg o fod i ymateb yn bositif i'r cais yma sydd wedi dod gan Lywodraeth Cymru er mwyn trio mesur lle ydyn ni ar hyn o bryd?

Mae yna elfennau eraill, dwi'n meddwl, o hyblygrwydd sydd eu hangen hefyd. Dwi'n cyd-fynd efo'r Gweinidog yn dweud bod angen hyblygrwydd ar hyn o bryd. Fformiwla Barnett ydy'r llall—mae'n fformiwla, wrth gwrs, sy'n gwbl anaddas ac mae wedi cael ei beirniadu am ddegawdau erbyn hyn am fethu â bod yn fformiwla sydd yn ymateb i angen. Os edrychwn ni ar sawl ffactor yma yng Nghymru, rydyn ni'n gwybod bod COVID-19 yn taro'r hŷn yn fwy na'r ifanc. Mae'n poblogaeth ni yng Nghymru yn hŷn na'r cyfartaledd drwy'r Deyrnas Unedig. Mae'n feirws sy'n taro pobl lai breintiedig yn economaidd. Mae mwy o gyfran o'r boblogaeth yma yn y categori hwnnw. Felly, pa drafodaethau sydd wedi bod ar gyflwyno system newydd ar yr amser yma? Mae'n amser eithriadol ac felly mae angen trefniadau cyllidol eithriadol hefyd. Mi allem ni gael pocedi dwys o achosion o COVID-19, un ai yng Nghymru neu mewn rhannau o Loegr, neu beth bynnag, ac mi fydd angen hyblygrwydd mewn system, yn cynnwys drwy'r prosesau cyllido, er mwyn sicrhau llif o arian.