8. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Ymchwiliad annibynnol i COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:24 pm ar 3 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Isherwood Mark Isherwood Conservative 5:24, 3 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Wythnos diwethaf, fe ddywedodd Vaughan Gething fod safbwynt Llywodraeth Cymru ar reoli coronafeirws yn cael ei gefnogi gan fwyafrif llethol y cyhoedd,. Felly, gadewch i mi ddryllio eu camargraffiadau nhw drwy ddyfynnu o rai o'r cannoedd o negeseuon e-bost a anfonwyd ata i sy'n dweud yn wahanol. Ar ddechrau'r cyfyngiadau symud, gosodwyd yr olygfa gan bobl wedi'u hynysu yn dweud nad oedd nemor ddim gwybodaeth yn dod oddi wrth Lywodraeth Cymru; roedd y cyfan yn dod o San Steffan, a bod angen i Mr Drakeford, rwy'n dyfynnu, dynnu'r ewinedd o'r blew.

Ysgrifennodd Cymorth i Fenywod Cymru at y Dirprwy Weinidog i fynegi bod angen neilltuo arian ar frys i wasanaethau sy'n darparu cymorth ledled Cymru mewn achosion o drais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol. Er gwaethaf gohebiaeth flaenorol, roedden nhw'n dweud na chafodd hwnnw ei ddarparu hyd yma. Ddoe, dywedasant wrth y pwyllgor mai arian sy'n bodoli eisoes yw'r arian a gyhoeddwyd hyd yn hyn.

Ysgrifennodd Hourglass Cymru, sef yr hen Gweithredu ar Gam-drin Pobl Hŷn, i fynegi eu bod nhw'n wynebu argyfwng oherwydd maint y gefnogaeth y gofynnir iddyn nhw ei darparu. Wrth ymateb i alwad Llywodraeth Cymru am lonydd beicio dros dro a lledu palmentydd, ysgrifennodd Cŵn Tywys Cymru ac RNIB Cymru y gallai unrhyw elfen newydd annisgwyl ar y strydoedd eu rhoi nhw mewn perygl.

Pan godais i bryder RNIB Cymru fod pobl ddall neu rannol ddall yn cael trafferth wrth gael eu negeseuon bwyd, atebodd y Gweinidog Materion Gwledig, Lesley Griffiths, mai dim ond y rhai a nodir fel unigolion a warchodir sy'n cael blaenoriaeth.

Ysgrifennodd busnesau gwely a brecwast, 'Rebecca Evans, os na chawn ni'r grant atodol, fe fydd ein busnes ni'n dod i ben. Mae'r sylwadau a wnaeth Ken Skates yn rhai sarhaus ac yn ein diystyru ni, yn y bôn, fel busnesau di-nod, dibwys sy'n chwarae ennill bywoliaeth'.

Ac, yn anffodus,

'Mae diffyg gweithredu gan Ken Skates yn cefnogi'r ddadl yn erbyn datganoli'.

Ysgrifennodd busnesau llety gwyliau i ddweud bod canllawiau Llywodraeth Cymru nid yn unig yn annheg, ond yn gwahaniaethu'n glir yn erbyn busnesau llety wyliau. Ni chafwyd unrhyw ymgynghori â'r diwydiant, ac, yn anffodus, mae ganddynt ddiffyg hyder amlwg yn ymateb Llywodraeth Cymru.

Ysgrifennodd busnes parc gwyliau, 'Mae'r rhain yn ddyddiau blin ac rwy'n ymbil dros ddyfodol fy musnes i. Fe wnes i gyflwyno cwestiwn ysgrifenedig brys i'r Prif Weinidog ar 30 Ebrill yn gofyn iddo ymateb i alwadau gan y British Holiday & Home Parks Association Ltd am gynllun arbennig i gefnogi busnesau twristiaeth yng Nghymru. Ar wahân i'r ymateb dros dro, ni chafwyd ateb hyd yn hyn'.

Ysgrifennodd practisau deintyddol i fynegi bod Lloegr, Iwerddon a'r Alban wedi dechrau cynllunio ar gyfer ailagor practisau deintyddol gyda phrotocolau newydd llym, ac nad oes unrhyw reswm pam na ddylid ailagor practisau deintyddol Cymru cyn gynted ag y byddan nhw wedi paratoi yn llawn.

Cartref nyrsio, a ysgrifennodd, 'Rwy'n pryderu'n ddirfawr ynglŷn â sut yr ymdriniwyd ag argaeledd cyfarpar diogelu personol a chynhyrchion hylendid iechyd yn y sector gofal ac mae'n dal i gael ei reoli'n chwerthinllyd,' ac ysgrifennodd eto i ddweud bod pump o'r trigolion wedi marw oherwydd COVID-19 ac nad oedd Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr wedi cyfrannu'r un ddimai goch hyd yma tuag at yr argyfwng COVID-19.

Ysgrifennodd etholwr,

'Mae gen i gyfaill a oedd i fod cael tynnu ei aren ddechrau mis Ebrill—oherwydd canser—ac fe gafodd hynny ei ohirio. Mae'n dal i ddisgwyl ac mae'n wael iawn erbyn hyn. Er gwneud dau gais, ni all fy ngwraig gael sgan na phelydr-x ar gyfer rhywbeth a allai fod yn ddifrifol'.

Ysgrifennodd practisau milfeddygol fod y proffesiwn milfeddygol wedi cael ei esgeuluso hyd yma. Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru £6.3 ar gyfer hosbisau, ond mae'n derbyn £12 miliwn o arian canlyniadol o ymrwymiad Llywodraeth y DU i ariannu hosbisau yn Lloegr, ac fe ysgrifennodd hosbisau,

'Nid ydym o hyd yn gwybod sut y gwnaiff Llywodraeth Cymru ddyrannu'r £5.7 miliwn ychwanegol, ond mae'n ymddangos yn annhebygol iawn y caiff hwnnw ei drosglwyddo. Pe byddai'r argyfwng yn para llawer mwy, yna fe fydd yr hosbisau mewn trafferthion'.

Mae e-byst diweddar yn cynnwys y canlynol.

'Fe'n siomwyd ni, fel y rhan fwyaf yn y diwydiant lletygarwch a thwristiaeth yng Nghymru, gan gyhoeddiad Mark Drakeford, nad ydyw'n cynnig fawr ddim gobaith i'n sector ni sydd eisoes wedi gweld difrod mawr'.

'Mae fy nghydweithwyr i sy'n gwerthu tai yn Lloegr yn hynod brysur erbyn hyn, ac yn helpu llawer iawn ar yr economi, tra ein bod ni yn y Gogledd yn parhau i fod â chyfyngiadau symud. Fe allem ni agor yn hawdd gyda mesurau ymbellhau cymdeithasol'.

'Gwan fu ymateb y Prif Weinidog, a dryslyd, ac yn sicr yn canolbwyntio ar Gaerdydd a'r De', a,

'Mae'n ddigon brawychus i fod yn byw drwy'r pandemig hwn, ond mae'r llanast a wnaeth Mark Drakeford a Vaughan Gething a'r lleill wrth reoli a gwleidyddoli'r argyfwng yn droseddol'.

Pob un o'r rhain yn ddyfyniadau gwirioneddol. Drwy geisio dirymu ein cynnig ni heddiw, mae Llywodraeth Cymru yn dangos nad ydyn nhw byth yn wir wedi dirnad y sefyllfa.