2. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 11:34 am ar 10 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru 11:34, 10 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Brif Weinidog, yn amlwg mae'r galwadau i ddiogelu hawl pobl i anadlu aer glân wedi dwysáu dros y misoedd diwethaf, ac rwy'n siŵr y byddwch yn rhannu fy mhryder fod safle tirlenwi Hafod ger Wrecsam wedi mynd ar dân bythefnos yn ôl. Pasiodd mwg du trwchus dros y cymunedau mawr cyfagos; cymunedau, gyda llaw, a ymladdodd ymgyrch egnïol rai blynyddoedd yn ôl i atal gwastraff rhag cael ei ddympio yno. Nawr, fel gyda'r tân diweddar cyfagos yn Kronospan, bu’n rhaid cludo offer monitro ansawdd aer symudol yno o Abertawe, a chymerodd ddyddiau i’r offer hwnnw gyrraedd. Gellir dadlau bod y difrod gwaethaf eisoes wedi'i wneud, ond ymhen dwy awr ar ôl iddo gyrraedd, roedd yr offer yn canfod gronynnau uwchlaw'r lefelau derbyniol, a dywedwyd wrth y preswylwyr am aros yn eu tai gyda’r ffenestri ar gau am dri diwrnod. Gwyddom, wrth gwrs, fod llosgi plastigion a gwastraff arall yn creu deuocsinau a ffwranau, cemegion sy'n gallu cronni yn y gadwyn fwyd, ac wrth gwrs, gallant achosi canser hefyd.

Nawr, mae cannoedd o bobl wedi llofnodi'r ddeiseb i ddweud mai digon yw digon, ac maent am weld tomen wastraff Hafod yn cau. Felly, a wnewch chi, fel Prif Weinidog, sicrhau bod ymchwiliad annibynnol yn cael ei gynnal i achos y tân, a bod safle tirlenwi Hafod yn cau, neu o leiaf ar gau hyd nes y daw'r ymchwiliad i ben? Ac a wnaiff y Llywodraeth sicrhau hefyd fod gennym offer monitro ansawdd aer symudol yma yng ngogledd Cymru fel na fydd yn rhaid inni aros am ddyddiau bwy'i gilydd iddo gyrraedd ar gyfer unrhyw ddigwyddiadau yn y dyfodol, gan fod y rhan fwyaf o'r difrod eisoes wedi'i wneud erbyn hynny wrth gwrs?