Part of the debate – Senedd Cymru am 1:35 pm ar 10 Mehefin 2020.
A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad? Rwy'n credu fy mod wedi clywed llawer ohono yng nghyfarfod briffio Llywodraeth Cymru heddiw am 12:30, a arweiniwyd gennych.
Weinidog, bydd busnesau manwerthu yn Lloegr yn ailagor ddydd Llun, a bydd busnesau Cymru dan anfantais, yn enwedig y rhai ar y ffin, megis yn eich etholaeth chi a fy un i. Tybed beth y gallwch ei ddweud wrth y busnesau hyn o ran rhoi rhywfaint o obaith iddynt y byddant yn gallu agor cyn gynted ag sy'n bosibl, a sut y byddech yn ymdrin â'u pryderon ynglŷn â bod dan anfantais gyda chystadleuydd yn agor, o bosibl, ychydig filltiroedd oddi wrthynt?
Nid yn unig rwy'n pryderu am fusnesau ar draws y ffin, ond mae rhai busnesau manwerthu yng Nghymru sy'n agor yn erbyn canllawiau Llywodraeth Cymru, ac er y byddwn yn hoffi'n fawr iddynt agor, ac yn credu y dylent, mae'r gyfraith yn dweud na ddylent wneud hynny. Rhoddais un enghraifft i chi ddoe, pan gawsom gyfarfod preifat. Tybed beth y byddech yn ei ddweud o ran camau gorfodi yn erbyn busnesau o'r fath, a sicrhau bod awdurdodau lleol yn rhoi'r cyngor cywir i'r mathau hyn o fusnesau, oherwydd mae'n gwbl annheg i fusnesau manwerthu sy'n cydymffurfio â'r gyfraith.
O ran cam nesaf y gronfa cadernid economaidd, rwy'n falch iawn eich bod wedi pennu dyddiad cynt ar gyfer y meini prawf. Rwy'n falch iawn eich bod wedi ehangu'r meini prawf fel y gwnaethoch. Ond tybed a allech chi ymrwymo, Weinidog, i bennu dyddiad cynt i fusnesau allu dechrau derbyn taliadau o dan gam 2 y gronfa. Rwy'n credu y byddai'n hynod o siomedig a rhwystredig pe na bai busnesau'n gallu gwneud cais am gymorth tan ddiwedd y mis. Rwy'n credu, yn anffodus, y bydd hynny'n rhy hwyr mewn nifer o achosion. Ac mae pryder mawr hefyd, wrth gwrs, fel y nododd Helen Mary yn ogystal, fod rhai busnesau o hyd na fyddant yn gymwys i gael cymorth o gwbl—mae busnesau gwely a brecwast yn un enghraifft—a tybed a allwch ddweud mwy wrthym am y bwrsari. Beth allwn ni ei ddweud wrth ein hetholwyr pan fydd busnes yn cysylltu â ni a'n bod wedi dweud wrthynt am aros am gam 2, maent wedi rhoi eu holl obeithion ar hynny, maent wedi gwirio'r meini prawf a gweld nad ydynt yn gymwys i gael cymorth o hyd, ac nid ydynt wedi cael unrhyw gymorth o gwbl gan y Llywodraeth i fusnesau?