4. Datganiad gan Weinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru: Ymateb i Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 1:32 pm ar 10 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 1:32, 10 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Yn sicr, rwy'n gwarantu heddiw y byddaf yn gwneud y sylwadau hynny, ac o ran pa gymorth y gallwn ei gynnig, pe baem yn gallu cyflwyno bwrsari caledi ar gyfer unrhyw unigolion na allant elwa ar systemau cymorth presennol, yna byddwn yn gwneud hynny mewn partneriaeth â'n cymheiriaid llywodraeth leol.  

Mae nifer sylweddol o fusnesau yn dal i allu gwneud cais am gymorth drwy'r cynllun cadw swyddi, y cynllun cymorth incwm i'r hunangyflogedig, heb eu bod yn ymwybodol y gallant wneud hynny mewn gwirionedd. Felly, byddwn yn annog pob busnes i wirio gyda Busnes Cymru i weld a ydynt yn gymwys i gael cymorth gan Lywodraeth Cymru neu Lywodraeth y DU, oherwydd mae'r mwyafrif helaeth yn gallu cael cymorth ariannol yn awr.  

Ac mae Helen Mary Jones yn llygad ei lle fod angen i gyflogwyr weithredu gyda thosturi a dealltwriaeth. Yn amlwg, ni ddylid disgwyl i bobl a warchodir ddychwelyd i'r gwaith os gofynnir iddynt wneud hynny, a dylai fod llythyr ar gael iddynt allu ei gyflwyno i gyflogwr. I rai nad ydynt yn unigolion a warchodir ond sy'n cynnal unigolion a warchodir, byddwn yn dweud bod yn rhaid i fusnes cyfrifol ystyried hynny a dangos dealltwriaeth lwyr. A byddwn yn gobeithio y byddai busnesau undebol yn arbennig o benderfynol o sicrhau bod yr holl weithwyr yn dychwelyd mewn ffordd ddiogel ac mewn ffordd nad yw'n peryglu bywydau na lles unrhyw un.  

Ac rydych yn llygad eich lle, Helen Mary Jones, wrth ddweud, ar sail y dystiolaeth sy'n dod i'r amlwg, fod disgwyl i gymunedau Cymru gael eu heffeithio'n waeth na chymunedau yn Lloegr oherwydd y ddibyniaeth uchel ar sectorau a fydd yn cael eu taro'n arbennig o galed ac am gyfnod hwy, ac oherwydd proffil oedran y gweithlu yng Nghymru, ac am resymau hanesyddol—rhesymau sy'n ymwneud â dad-ddiwydiannu, er enghraifft.  

O ganlyniad i hyn, rydym yn gwbl glir fod yn rhaid i fentrau megis strategaeth ddiwydiannol y DU gael eu llunio ar gyfer Cymru yn ogystal â rhanbarthau Lloegr, ac mae'r cyswllt a gefais â'r Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol wedi bod yn gynhyrchiol iawn ac rwy'n gobeithio y bydd iteriad nesaf strategaeth ddiwydiannol y DU o fudd sylweddol i economi Cymru, oherwydd, fel y mae'r Aelod eisoes wedi'i ddatgan, ni allwn gael cymorth o dan fformiwla Barnett nad yw'n cydnabod maint angen economi Cymru. Yn hytrach, mae'n rhaid inni gael cymorth sy'n adlewyrchu gofynion ychwanegol busnesau Cymru, a gweithwyr Cymru hefyd.