5. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:41 pm ar 10 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 2:41, 10 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. O ran y gefnogaeth a roddir i ddysgu Cymraeg ar-lein, credaf fod hynny wedi bod yn llwyddiannus iawn. Yn amlwg, mae'n llawer rhatach na gwneud pethau wyneb yn wyneb. Felly, mae'r holl gyllid a oedd yn cael ei roi tuag at gyswllt wyneb yn wyneb yn cael ei wneud ar-lein erbyn hyn. Yr hyn sy'n ddiddorol, mewn gwirionedd, yw bod mwy o bobl yn dod i'r dosbarthiadau ar-lein nag a ddeuai i'r ystafell ddosbarth go iawn, felly credaf fod cyfle gwirioneddol inni ailfeddwl ynglŷn â'r ffordd rydym yn darparu addysg Gymraeg i oedolion yng Nghymru. Felly, rwy'n falch iawn o'r ffordd y mae pethau'n symud. Yn amlwg, mae gan rai pobl ychydig o amser sbâr ar hyn o bryd i allu datblygu eu sgiliau iaith, ac rydym yn falch iawn o weld hynny'n digwydd.

Rwy'n gwybod bod y Gweinidog addysg yn hynod ymwybodol o bwysigrwydd adrodd hanesion Cymru, ac mae'n fater o sôn am hanesion lluosog Cymru. Mae'n rhaid i hynny gynnwys bywydau pobl dduon. Gwn fod y Prif Weinidog yn awyddus iawn ac yn deall y dylai fod yn fater ar gyfer pob ysgol yng Nghymru, ac mae hynny'n rhywbeth y gwn fod yr Ysgrifennydd addysg yn edrych arno o ran y cwricwlwm newydd a sut y gellir cynnwys hynny. Yn amlwg, byddai'n gwneud synnwyr i wahanol ysgolion o amgylch y wlad ymateb i'r hyn a ddigwyddodd iddynt yn lleol. Felly, mae angen i chi roi hyblygrwydd, a chredaf mai dyna yw holl bwrpas y cwricwlwm newydd—fod pobl yn gallu ymateb i'r hyn sy'n digwydd yn lleol hefyd.

Ar y sefyllfa mewn perthynas â henebion yng Nghymru, mae'n amlwg na ddylem ddathlu gweithredoedd pobl yn y gorffennol lle mae gennym bryderon gwirioneddol am yr hyn y mae hynny'n ei gynrychioli i ni, yn foesegol. Credaf ein bod eisoes wedi gweld yng nghyngor dinas Caerdydd fod y ddadl honno wedi dechrau, ac rwy'n siŵr y byddwn yn gweld y ddadl honno'n digwydd ledled Cymru yn awr—mewn awdurdodau lleol ar draws Cymru. Rwy'n gobeithio y bydd pobl yn edrych ar rai o'r cerfluniau a'r henebion eraill sy'n bodoli yng Nghymru o bobl na ddylem fod yn eu dathlu o bosibl, ac mae cyfle, gobeithio, i ni ganolbwyntio ar hynny.

Ond rwy'n gwybod bod y Gweinidog cydraddoldebau yn awyddus iawn i edrych ar sut rydym yn datblygu yn hyn o beth. Mae'n rhywbeth roedd hi'n edrych arno ymhell cyn i'r lladd ddigwydd yn yr Unol Daleithiau. Mae'r cynllun gweithredu ar gydraddoldeb hiliol eisoes yn cael ei ddatblygu. Felly, rwy'n hyderus iawn o'r ffaith ein bod yn hynod ymwybodol mewn gwirionedd fod yna anfanteision gwirioneddol o hyd i bobl dduon yn ein cymunedau, a bod angen inni ganolbwyntio ar hynny, yn enwedig yn awr yng nghyfnod y coronafeirws.