Part of the debate – Senedd Cymru am 2:44 pm ar 10 Mehefin 2020.
A gaf fi ddechrau, Weinidog, drwy gadarnhau ar ran Plaid Geidwadol Cymru fod bywydau pobl dduon yn bwysig? Rwy'n gobeithio y gwelir marwolaeth greulon George Floyd yn y dyfodol fel moment dyngedfennol, pan ddigwyddodd rhywbeth, nid yn unig yn yr Unol Daleithiau ond ym mhob cwr o'r byd, yn enwedig yn ein hachos ni yng Nghymru ac yn y DU, pan wnaethom archwilio ein hanes ein hunain ac yn arbennig ein hagweddau a'n hymrwymiad i sicrhau mwy o gydraddoldeb, ond y modd y mae hynny'n fyr o'r nod yn enwedig mewn perthynas â chydraddoldeb hiliol.
Caf fy atgoffa o waith y cynorthwyodd Helen Mary a minnau i'w wneud 20 mlynedd yn ôl, pan oedd y pwyllgor cydraddoldeb cyntaf ar y pryd—credid ei fod yn arloesol iawn ar y pryd gyda llaw, pan gawsom ddatganoli gyntaf—yn edrych ar adroddiad Lawrence ac fe wnaethom argymell bod y cwricwlwm yn archwilio rôl môr Hafren yn y fasnach gaethweision, a oedd, er yn seiliedig ym Mryste, yn cynnwys porthladdoedd de Cymru hefyd. Mae'n sobreiddiol meddwl, 20 mlynedd yn ddiweddarach, fod llawer iawn i'w wneud eto, er ein bod wedi gwneud cynnydd hefyd.
A gaf fi ddweud fy mod yn credu mai mater i bob cenhedlaeth yw penderfynu sut y defnyddir eu mannau cyhoeddus mwyaf amlwg a sut y cânt eu defnyddio i goffáu neu ddathlu personoliaethau penodol neu achosion ehangach ar y cyd? Rwy'n credu y dylid ei wneud drwy fyfyrio dwfn ac yn ystyrlon, oherwydd mae angen iddo fod yn brofiad dysgu i bawb, i'r gymdeithas ehangach. Felly, nid wyf yn hoffi'r syniad fod y materion hyn yn cael eu setlo ar fympwy, ni waeth pa mor gryf a diffuant yw hynny, a heb broses briodol. Rwy'n gobeithio y bydd cyfarfod y pwyllgor diwylliant yfory yn dechrau edrych ar yr agwedd dreftadaeth hon ar bwy sy'n cael eu dathlu a ble a sut y cawn ffordd briodol o ymdrin â'r materion hyn sy'n ddadleuol iawn weithiau.
Yn fy set gyntaf o gwestiynau, hoffwn ofyn un penodol am dwristiaeth. Rwy'n credu bod consensws yn awr yn y Siambr y gellir agor busnesau llety hunanarlwyo, ac mae angen i hynny fynd rhagddo'n gyflym. Ceir cwestiwn ynglŷn â llawer o barciau carafannau a chartrefi modur sydd â chyfleusterau a rennir, ond gallent eu cau a chaniatáu carafannau a chartrefi modur i mewn wedyn, a chan eu bod yn meddu ar eu cyfleusterau eu hunain, gallent ddefnyddio lleiniau, gan ganiatáu rhyw lefel o fusnes yn y parciau hynny. Rwyf wedi mynd ar drywydd y mater hwn eisoes mewn cwestiwn ysgrifenedig, ac rwy'n gobeithio y cawn ateb llawnach a pholisi llawnach er mwyn inni gael hyblygrwydd i'r rhai sy'n gallu dangos eu bod wedi cau'r cyfleusterau a rennir sydd ganddynt ar y safle, fel y gallant agor wedyn ar gyfer yr unedau hunanddarpar sydd yno. Ond rwy'n gofyn i chi edrych ar y cwestiwn penodol hwnnw pan fydd yr adolygiad nesaf o'r cyfyngiadau symud yn digwydd ymhen wythnos.