Diolch, Lywydd. Roeddwn i'n ceisio darganfod ble roedd y botwm i agor y meic ar y sgrin. A gaf fi ddweud, cyn i mi ddechrau rhoi sylw i'r gyllideb atodol gyntaf, hoffwn wneud dau bwynt byr iawn, ond rwy'n credu eu bod yn bwysig iawn? Yn gyntaf, credaf mai pennu cyllideb gychwynnol a chyllideb atodol yw'r pethau pwysicaf y mae'r Senedd yn eu gwneud gyda'i gilydd. Heb y penderfyniadau hyn, ni fyddai gan y Llywodraeth yr un geiniog i'w gwario. Ac eto, mae'r amser a neilltuir ar gyfer y gyllideb atodol yr un faint ag a roddir i ddadleuon y gwrthbleidiau, a bydd yr amser siarad yr un fath. Wrth inni weld y Senedd yn aeddfedu, does bosibl nad yw proses y gyllideb yn deilwng o ddadl brynhawn ac o leiaf 10 munud ar gyfer areithiau.

Yr ail bwynt cyflym yw hwn: darperir y cyllid canlyniadol o gynnydd mewn gwariant yn Lloegr mewn meysydd sydd wedi'u datganoli i Gymru. Er nad y Cyfarfod Llawn yw'r lle cywir i adrodd ar hyn yn fanwl, credaf y dylai adroddiad ar bob cynnydd canlyniadol mewn cyllid, gan gynnwys y cyfrifiadau y maent yn seiliedig arnynt, gael ei ddarparu'n ysgrifenedig i'r Pwyllgor Cyllid.

Rwy'n credu—ac rwyf wedi ysgrifennu hyn o'r blaen—fod y Trysorlys, yn rhy aml, yn ein trin fel adran wario arall yn San Steffan, yn hytrach nag fel Llywodraeth ddatganoledig, sy'n fy arwain at dri argymhelliad cyntaf y Pwyllgor Cyllid, sy'n argymell

'bod Llywodraeth Cymru yn parhau i fonitro ac archwilio a yw cyllid canlyniadol a geir drwy fformiwla Barnett yn adlewyrchu anghenion Cymru'.

'Os na fydd cyllid canlyniadol yn adlewyrchu anghenion Cymru yn ddigonol yn sgil COVID-19, mae’r Pwyllgor yn argymell bod Llywodraeth Cymru yn cadarnhau gyda Llywodraeth y DU opsiynau ariannu eraill ar frys.'

Ac rwy'n gwybod bod Llyr Grufydd wedi manylu ar hynny'n gynharach, felly nid wyf am ei ailadrodd. Ac mae'r pwyllgor yn argymell:

'bod Llywodraeth Cymru yn mynnu bod Llywodraeth y DU yn rhoi cymaint o wybodaeth... â phosibl, am unrhyw gyhoeddiad gan Lywodraeth y DU sy’n effeithio ar Gymru, ei thrigolion a/neu’r busnesau sy’n gweithredu yma.'

Nid wyf yn mynd i barhau dadl rwyf wedi'i chael gyda'r Gweinidog dros gryn dipyn o amser, ynglŷn ag a ydym yn cael digon o arian o'r newidiadau cyllid a wnaethpwyd wrth dalu dyledion byrddau iechyd yn Lloegr a'r Llywodraeth yn San Steffan yn dangos rhywfaint o ddiddordeb ariannol yn y cwmnïau cysylltiedig, pan oeddent yn gwmnïau cyhoeddus i ddechrau mewn gwirionedd. Nid wyf yn mynd i drafod hynny heddiw, dim ond ei gofnodi.

A gaf fi droi yn awr at brif ran y gyllideb atodol gyntaf? Fel y dywedodd y Gweinidog, mae hyn yn wahanol iawn i'r mân newidiadau a fu yn y blynyddoedd blaenorol, newidiadau rydym wedi arfer â hwy. Fel arfer, mae cyllidebau atodol yn ddigwyddiadau technegol, dyraniadau wedi'u rheoleiddio, maent yn symud rhywfaint o arian o gwmpas, yn rhoi arian ychwanegol i bobl sydd wedi llwyddo i ymbil mewn ffordd arbennig, ond dim ond symiau bach sy'n symud o gwmpas. Mae hyn yn wahanol iawn i hynny. Mae bron yn 15 y cant o'r gyllideb gyfan—14 y cant o'r gyllideb gyfan, rhywbeth fel hynny. Mae'n newid mawr.

Ac mae'r pandemig wedi—. Ceir lefelau digyffelyb o fuddsoddiad gan y Llywodraeth yn ei sgil. Mae llawer o arian wedi'i wario. Ac fel John Griffiths, rwy'n pryderu—a fydd llywodraeth leol yn cael ad-daliad llawn o'r arian y mae wedi'i wario er mwyn ein cael ni allan o'r llanast hwn? Ac a gaf fi ddweud, unwaith eto, er mwyn iddo gael ei gofnodi, rwy'n credu bod llywodraeth leol wedi bod yn wych? Gan anwybyddu rheolaeth wleidyddol y gwahanol gynghorau, mae'r cynghorau wedi ysgwyddo eu cyfrifoldeb. A byddem mewn sefyllfa lawer gwell pe bai un neu ddau o sefydliadau cenedlaethol wedi gwneud yr un fath.

Ar fanylion y gyllideb, mae gennyf bryderon difrifol am y gostyngiadau i Gyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru ac i CNC, gan fod y ddau'n ymwneud â meysydd sy'n wynebu heriau sylweddol yn y tymor byr a chanolig. Er bod y ffrydiau gwaith a fyddai wedi'u cynnwys wedi diflannu, felly nid oes angen arian arnynt ar gyfer hynny, mae angen yr arian ar CCAUC, oherwydd mae addysg uwch yn bwysig iawn i'r economi. Soniwn am yr economi sylfaenol; sylfaen yr economi mewn nifer o leoedd—Aberystwyth, Llanbedr Pont Steffan, Abertawe, ymysg eraill—yw'r brifysgol. Heb y brifysgol, byddwch yn colli sylfaen yr economi honno. A chyda Cyfoeth Naturiol Cymru—. Rwy'n credu mai camgymeriad oedd CNC—rhoi'r cyfan at ei gilydd—ond mae ganddo broblemau ariannol, ac mae angen inni sicrhau ei fod yn cael ei ariannu'n ddelfrydol. Roeddem ni, fel Pwyllgor Cyllid, o'r farn nad oedd wedi'i ariannu cystal ag y gallai fod wedi cael ei ariannu yn y lle cyntaf. Nid oeddem ni, fel pwyllgor newid hinsawdd yn credu ei fod yn cael ei ariannu cystal ag y gellid bod wedi'i wneud, ac maent bellach wedi mynd â mwy o arian oddi wrtho. Ac mae gennyf bryderon difrifol ynglŷn â hynny.

O ran yr arian a ddyrannwyd, dywedaf eto ar gyfer y cofnod fy mod yn credu bod rhoi rhyddhad ardrethi i siopau sydd wedi bod ar agor—mae rhai ohonynt wedi bod yn gwerthu bwyd a diod ac wedi bod yn cael Nadolig bob wythnos—yn gamgymeriad sylfaenol yn fy marn i. Ac rwy'n gwybod bod y Gweinidog wedi dweud y byddai'n fwy cymhleth. Rwy'n meddwl y byddai holiadur syml: 'A ydych chi'n gwerthu bwyd a diod? A ydych chi'n agored?'—os mai'r ateb i'r ddau gwestiwn yw 'ydym', ni ddylent fod wedi cael rhyddhad ardrethi, oherwydd credaf fod hynny wedi rhoi arian i bobl nad oedd ei angen arnynt, a'r cyfan y mae wedi'i wneud yw bwydo eu helw net.

Nid yw'n hawdd rhagweld beth sy'n mynd i ddigwydd yn y dyfodol. Rwy'n credu bod mwy o weithio gartref yn mynd i barhau—faint, nid wyf yn gwybod. Ac rwy'n credu—. Faint o bobl fydd yn parhau i siopa ar-lein—mae pobl wedi arfer â hynny nawr—a pha effaith a gâi hynny ar ganol dinasoedd? Rwy'n meddwl efallai fod angen i ni dreulio ychydig o amser yn meddwl am y dyfodol, ond gan sylweddoli na fyddwn yn gwybod hyd nes y bydd pethau'n digwydd.

Yn olaf, nid yw cynhesu byd-eang wedi diflannu, felly mae angen ffyrdd mwy cynaliadwy o weithio.

Ac yn olaf, os caf ddweud, byddwn yn gwerthfawrogi'n fawr pe bai Plaid Cymru a'r Ceidwadwyr yn cyflwyno cyllidebau amgen, ac yn cyflwyno cyllidebau atodol amgen, yn dweud ar beth y byddent yn gwario mwy ac ar beth y byddent yn gwario llai, yna gallwn gael dadl, yn hytrach na dweud, 'Wel, fe fyddwn yn ymatal ein pleidlais neu byddwn yn pleidleisio yn ei erbyn, ond nid ydym yn hollol siŵr beth nad ydym yn ei hoffi.' Cynhyrchwch eich cyllidebau eich hunain os gwelwch yn dda, neu eich newidiadau eich hunain. Rwy'n aml yn gwneud hynny, ac nid oes gennyf y fantais o gael plaid gyfan y tu ôl i mi. Diolch.