Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 1 Gorffennaf 2020.
Diolch, Dirprwy Lywydd, ac a gaf i ddechrau drwy ddiolch i Gadeirydd y pwyllgor, Russell George, a'i aelodau am ei waith i gynhyrchu y ddau adroddiad hynod werthfawr? A hoffwn i hefyd ddiolch i'r rhai y bu'n bosibl iddyn nhw roi tystiolaeth drwy gyswllt fideo yn yr hyn sydd, wrth gwrs, wedi dod yn norm newydd ar gyfer cynnal cyfarfodydd ar hyn o bryd. Wrth gwrs, fel arfer, byddai Llywodraeth Cymru wedi ymateb yn ffurfiol i adroddiadau'r pwyllgor cyn y dadleuon, ond rwy'n cydnabod bod yr ewyllys i drafod yr adroddiadau pwysig hyn cyn y toriad yn golygu na fydd y Llywodraeth yn gallu ymateb yn ffurfiol tan fis nesaf, yn unol â'r cais.
Ceir cyfanswm o 42 o argymhellion rhwng y ddau adroddiad, felly, yn anffodus, ni fyddaf yn gallu ymdrin â phob un ohonyn nhw, ond, Dirprwy Lywydd, yr hyn y byddwn i yn ei ddweud yw fy mod i'n credu ei bod yn werthfawr darllen y ddau adroddiad ochr yn ochr â'r hyn a gyhoeddwyd yn ddiweddar gan Bwyllgor Trysorlys y DU am gymorth Llywodraeth y DU ar gyfer busnesau a'r economi, oherwydd mae rhai pryderon cyffelyb yn y tri adroddiad.
Dirprwy Lywydd, ac aelodau'r pwyllgor, yr hyn y gallaf i ei ddweud ynglŷn â'r ddau adroddiad sydd wedi'u llunio gan bwyllgor yr economi, seilwaith a sgiliau yw ein bod wedi gweithredu'n gyflym ac yn bendant i helpu i amddiffyn busnesau Cymru rhag effaith y coronafeirws. Mae ein pecyn cymorth i fusnesau gwerth £1.7 miliwn—mae'n cyfateb i 2.6 y cant o'n gwerth ychwanegol crynswth—yn ategu cynlluniau eraill yn y DU, ac mae'n golygu bod cwmnïau yng Nghymru yn gallu cael at y cynnig mwyaf hael o gymorth yn unrhyw le yn y Deyrnas Unedig, fel y nododd Huw Irranca-Davies.
Aethom ati yn fwriadol i gynllunio ein cronfa cadernid economaidd gwerth £500 miliwn ar gyfer Cymru yn unig i lenwi'r bylchau a adawyd gan becyn cymorth busnes Llywodraeth y DU, ac mae hyn oherwydd ein bod yn dymuno cefnogi cynifer o fusnesau, cynifer o swyddi, ag y gallwn yn ystod y cyfnod hynod heriol hwn.
Gwyddom hefyd fod ein dull yn gweithio. Mae data o arolwg diweddar gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos, o holl wledydd y DU, mai yng Nghymru o bell ffordd—o bell ffordd—y mae'r ganran uchaf o fusnesau sydd wedi gwneud cais am grantiau busnes sy'n gysylltiedig â'r coronafeirws, a'u cael. Canfu'r arolwg mai'r ffigur ar gyfer busnesau sy'n cael cymorth yng Nghymru yw 32 y cant o'r 260,000 o fusnesau sydd gennym ni. Mae hynny'n cyferbynnu â dim ond 14 y cant o fusnesau sy'n cael cymorth uniongyrchol gan y Llywodraeth yn Lloegr, 21 y cant yn yr Alban a 24 y cant yng Ngogledd Iwerddon.
Felly, o ganlyniad i'r gronfa cadernid economaidd gwerth £0.5 biliwn, gan gynnwys, wrth gwrs, cymorth gan Fanc Datblygu Cymru, rydym wedi gallu helpu yn agos i 8,000 o fusnesau gyda mwy na £200 miliwn o gymorth na fyddai wedi bod ar gael yn un man arall, ac mae hynny wedi arwain at arbed degau o filoedd o swyddi. Nawr, ddydd Llun, fe wnaethom ailagor cam nesaf y gronfa cadernid economaidd, gan roi mwy o gyfleoedd i ficrofusnesau, busnesau bach a chanolig ac i fusnesau mawr wneud cais am arian. Byddwn hefyd yn ymestyn ein cymorth i gwmnïau a busnesau nad ydynt wedi'u cofrestru ar gyfer TAW a ddechreuodd ar ôl mis Mawrth 2019.