10. Dadl y Pwyllgor Economi, Seilwaith a Sgiliau ar effeithiau COVID-19 ar Economi, Seilwaith a Sgiliau Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:12 pm ar 1 Gorffennaf 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 5:12, 1 Gorffennaf 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd, ac a gaf i ddiolch i'r holl Aelodau a gymerodd ran yn y ddadl hon heddiw? Mae'n arbennig o dda bod Aelodau nad ydyn nhw'n rhan o'n pwyllgor wedi cymryd rhan yn y ddadl hon, ac roeddwn i'n meddwl bod hynny'n dangos pa mor bwysig yr oedd hi ein bod wedi cael y ddadl hon efallai yn gynharach nag y byddem wedi'i ddisgwyl efallai yn y gorffennol.

Roeddwn i'n meddwl bod sylwadau Huw Irranca-Davies yn arbennig, yn gywir ynghylch datganoli. Mae datganoli yn rhoi cyfle i ni ymateb i anghenion sy'n benodol i Gymru—dyna'r hyn y bwriedir i ddatganoli ei wneud. Ac, fel y dywedodd Huw Irranca, meddyliais am sut y mae Cymru yn economi busnesau bach, a sut y mae angen i ni gynorthwyo busnesau bach, mewn ffordd sy'n wahanol iawn efallai i sut y gall busnesau gael eu cynorthwyo mewn rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig.

A gaf i hefyd ddiolch i eraill a gymerodd ran yn y ddadl, wrth i mi edrych drwy fy nodiadau? Tynnodd Mark Isherwood sylw yn briodol at yr angen am gyflymder, o ran cymorth gan Lywodraeth Cymru ac awdurdodau lleol—rhywbeth a amlygwyd, mewn tystiolaeth i'n pwyllgor ni, gan nifer o dystion. Ac roedd y sector gwyliau gosod hefyd yn rhywbeth a godwyd yn eithaf helaeth gyda'n pwyllgor, ac rydym wedi cynnwys hyn yn ein hadroddiad. Tynnodd Mark Isherwood sylw hefyd at y ffaith fod cymorth i'r diwydiant bysiau yn hanfodol, ac rydym yn dal i aros am gadarnhad gan Lywodraeth Cymru o ran manylion am lefel y cymorth tuag at y diwydiant bysiau. Ac, ers i'r adroddiad hwn gael ei gyhoeddi, rydym wedi codi'r mater hwn gyda'r Gweinidog ar wahân ers hynny.

Mae Helen Mary Jones, wrth gwrs, yn tynnu sylw ar y ffaith bod y cynllun hirdymor yn bwysig yn gyffredinol, ac yn nodi'n gywir y materion ynglŷn â'r broblem bosibl o ddiweithdra ymhlith pobl ifanc sydd, yn anffodus, ar y gorwel. Rhoddwyd tystiolaeth i ni gan yr Athro Keep, a rhoddodd y rhybudd moel i ni fod problemau enfawr ar y gorwel. Ac rwy'n credu bod y broblem o ran diweithdra ymhlith pobl ifanc yn rhywbeth a fydd yn arbennig o bwysig i waith ein pwyllgor ni wrth symud ymlaen.

David Rowlands—diolch i chi am eich cyfraniad. Fe wnaethoch chi dynnu sylw yn briodol at faterion yn ymwneud â'r angen am fwy o eglurder ynghylch y cronfeydd ffyniant cyffredin—mae hynny'n hollol iawn. Ac fe wnaethoch chi hefyd, David, gydnabod gwaith da Banc Datblygu Cymru a Busnes Cymru, ac rwy'n credu ein bod ni wedi cydnabod hynny yn ein hadroddiad. Mae hefyd yn iawn i ddweud ac i gofnodi diolch i'r holl staff sy'n gweithio yn y ddau sefydliad hynny, sydd, heb os, wedi bod o dan bwysau sylweddol yn y cyfnod diweddar.

Mae Alun Davies yn nodi'n gywir, wrth gwrs, mai'r bobl dlotaf yn aml sy'n cael eu taro yn ystod y pandemig arbennig hwn, ac mae'n sôn yn gywir am faint yr her. Rwy'n credu i chi gyfeirio at yr her fwyaf efallai ers datganoli hyd yn oed. Ond yr hyn a'm trawodd i oedd yr hyn a ddywedasoch chi, Alun, o ran adeiladu yn ôl yn well: i wneud hynny, mae angen i chi fod â rhywbeth i adeiladu arno.

A diolch i Joyce Watson am ei chyfraniad. Rwy'n credu bod Helen Mary Jones hefyd wedi tynnu sylw at y materion hyn o ran bod yn deg o ran ble mae cymorth yn cael ei dargedu. Rydym ni'n gwybod bod y diwydiant adeiladu a phrosiectau seilwaith yn aml yn canolbwyntio ar ddynion, ac mae gwaith gofal yn canolbwyntio ar fenywod, ac mae'n rhaid i ni fod yn deg ynghylch sut y caiff cymorth y Llywodraeth ei wastatáu.

Wrth edrych drwy fy nodiadau, rwy'n credu y dylwn i hefyd ddweud fy mod i'n ddiolchgar iawn i'r Gweinidog am sicrhau bod ei ddyddiadur yn rhydd er mwyn iddo ddod i'r pwyllgor pan ein bod wedi gofyn iddo wneud hynny. Felly, diolch i'r Gweinidog am hynny. Roedd yn adroddiad eithaf cynhwysfawr. David Rowlands ddywedodd, rwy'n credu, bod gennym ni gyfanswm o 34 o argymhellion. Ond hoffwn ddiolch i'r holl dystion a roddodd dystiolaeth, ar lafar ac yn ysgrifenedig, i ni, a hoffwn nodi hefyd ein diolch am y gefnogaeth ardderchog gan dîm y pwyllgor a'r staff ymchwil, yn ogystal â'r gefnogaeth gan y timau TG a darlledu a'u cefnogaeth ehangach nhw hefyd, a roddodd gefnogaeth ardderchog i ni. Felly, a gaf i ddiolch i bawb a gyfrannodd at ein dadl y prynhawn yma? Diolch yn fawr iawn. Diolch yn fawr.