11. Dadl Plaid Cymru: Cwricwlwm Newydd Arfaethedig

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 1 Gorffennaf 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Neil McEvoy Neil McEvoy Independent 5:33, 1 Gorffennaf 2020

(Cyfieithwyd)

Felly, Cymraeg yw'r bedwaredd iaith yr wyf i wedi'i dysgu, a'r unig ffordd o wneud hynny yw drwy drochi, mewn gwirionedd. Dylai cyrsiau trochi fod ar gael yn rhad ac am ddim i bawb: i ddisgyblion, i athrawon, er mwyn i athrawon allu gwella eu sgiliau. Fel arall, dydw i ddim wir yn ein gweld ni'n cyrraedd y targed. Mae angen i ni ddatblygu sylfeini sgiliau. Os edrychwn ni, efallai, ar ffoaduriaid, maen nhw'n dod i Gymru ac mae nhw'n cael gwersi Saesneg am ddim. Wel, fe ddylen nhw gael eu dysgu i siarad Cymraeg hefyd am ein bod ni'n byw yng Nghymru.

Mae'r gwelliant nesaf, gwelliant 6, yn sôn am ieithoedd tramor modern a dylem ni, mewn gwirionedd, fod yn addysgu ieithoedd o flwyddyn 1 ymlaen. Nid oes unrhyw esgus. Unwaith eto, mae angen i ni wella sgiliau staff er mwyn gallu gwneud hynny. Yn yr Iseldiroedd ac ym mhob cwr o'r byd—llawer o leoedd—mae'n gyffredin iawn i bobl fod yn amlieithog drwy eu systemau addysg. Rwy'n cofio mynd i Sbaen a gwylio plant saith oed yn gwneud daearyddiaeth trwy gyfrwng y Saesneg. Roedd yn ddiddorol iawn.

O ran maint dosbarthiadau, crybwyllodd y siaradwr diwethaf hyn, ond yr hyn yr wyf i eisiau ei wneud a'r hyn y mae'r Welsh National Party eisiau ei wneud yw rhoi dosbarthiadau llai yn ôl ar yr agenda. Fel cyn-athro, rwy'n gwybod am yr effaith enfawr a'r gwahaniaeth anferth, yn fwy diwylliannol yn yr ystafell ddosbarth, mewn gwirionedd, ac yn enwedig gyda gwell cydberthnasoedd, pan eich bod yn addysgu dosbarthiadau o lai nag 20, ac rwy'n credu y dylem ni fod â'r nod hwnnw.

Rwy'n clicio ar y sgrin nawr i'r cynnig ei hun, ac rwy'n difaru na wnes i wella hwn, mewn gwirionedd, oherwydd os edrychwch chi ar bwynt 4, mae gennych chi

'a) hanes pobl dduon a phobl o liw; a b) hanes Cymru' a'r trafferthion—. Mae siaradwyr wedi sôn am y gymuned BAME. Wel, du, brown, mae pobl o liw yn rhan o hanes Cymru. Ni yw Hanes Cymru. Rydym ni'n helpu i'w wneud, ac rwy'n credu bod yna ganlyniadau anfwriadol difrifol, neu gallai fod canlyniadau anfwriadol difrifol, gyda geiriad y cynnig. Efallai y dylwn i fod wedi ychwanegu 'yn rhan o', ond wnes i ddim, ond byddai'n dda gennyf pe bawn i wedi gwneud hynny nawr. Rwy'n cofio bod mewn cyfarfod unwaith gyda Betty Campbell, a chafodd hi ei labelu yn 'BME', ac fe ddywedodd Betty, 'I ain't no BME. I'm Welsh.' Ac rwy'n credu na ddylem ni byth, byth anghofio hynny. Rwyf i'n uniaethu fel Cymro a, digwydd bod, mae gen i groen brown, a'r hyn yr wyf i eisiau ei weld yw hanes cwbl gynhwysol o Gymru, lle byddwn yn dysgu yn awtomatig am bob cymuned sydd yn ffurfio ein gwlad, a, phan fydd fy mab yn tyfu i fyny, rwyf eisiau iddo ddysgu am Llywelyn Ein Llyw Olaf, rwyf eisiau iddo ddysgu am Sycharth a llys Owain Glyndŵr, rwyf eisiau iddo ddysgu am y cestyll, a Dolbadarn, er enghraifft, ac am Dŷ Morgan, ac nid dim ond Brwydr Hastings, y Magna Carta, a Harri'r VIII.

Gadewch i ni fynd yn ôl eto at y mater o hil, oherwydd rwy'n credu os ydym ni'n mynd i fynd i'r afael o ddifrif â'r mater o hil, yna mae angen i ni fynd i'r afael â'r mater yn sefydliadol. Edrychwch ar y BBC, a gofynnwch i unrhyw un allan yna sawl newyddiadurwr o liw y maen nhw'n ei weld yng Nghymru? Sawl newyddiadurwr o liw y maen nhw'n eu derbyn ar eu rhaglenni hyfforddi? Faint o fenywod, o ran hynny? Faint o bobl anabl? Wel, mae'r BBC yn teimlo cymaint o gywilydd, dydyn nhw ddim hyd yn oed yn fodlon dweud, oherwydd rwyf wedi gofyn, ond wnawn nhw ddim rhyddhau’r ffigurau, mae'n debyg oherwydd eu bod nhw mor gywilyddus.

Os edrychwn ni ar y Senedd ei hun, yn ystod y cyfyngiadau symud, os oeddech chi yn AS o liw, roeddech chi hanner mor debygol o gael eich dewis i ofyn cwestiwn i'r Prif Weinidog o'i gymharu ag Aelod gwyn. Nawr, mae'r rhain yn faterion sefydliadol o wahaniaethu y mae'n rhaid i'r sefydliad fynd i'r afael â nhw, oherwydd nid ydyn nhw'n cael sylw. Rwy'n credu mai'r hyn y mae angen i ni siarad amdano, mewn gwirionedd, hefyd, yw'r rhwystrau sy'n dal i fod yno, yn atal pobl o liw rhag bod yn rhan o hanes Cymru.

Dim ond i ailadrodd, ni fydd gennym ni byth, erbyn 2050, wlad sydd â miliwn o siaradwyr Cymraeg, lle gall pobl sgwrsio yn Gymraeg neu yn Saesneg, nes bod y cyrsiau trochi hynny gennym. Mae'n beth gwirioneddol sylfaenol. Os bydd unrhyw un yn pleidleisio yn ei erbyn, mae'n sefyllfa frawychus, mewn gwirionedd, oherwydd nid wyf yn gweld sut y gall unrhyw un bleidleisio'n ddifrifol yn erbyn dosbarthiadau cyn-trochi yn y Gymraeg i bobl sy'n byw yng Nghymru. Dyma ein hawl ni, a dylai fod yno'n barod.

Mae angen i ni wella sgiliau pobl. Byddai'r economi yn llawer mwy ystwyth, yn llawer mwy abl i lwyddo pe byddai gennym ni sgiliau iaith gwell. Ac, wrth gwrs, y pwynt olaf yn y fan yna ar faint dosbarthiadau: mae angen i ni ddechrau trafod lleihau maint dosbarthiadau hyd nes y cawn ni'r ffigwr o dan 20. Felly, dyna fy ngwelliannau i, a diolch yn fawr.