Part of the debate – Senedd Cymru am 12:10 pm ar 1 Gorffennaf 2020.
Arweinydd y Tŷ, a gaf i ddau ddatganiad, os oes modd? Rwy'n sylweddoli y byddan nhw'n cael eu gwneud ar ffurf ysgrifenedig. Un o ran y Llywodraeth yn methu ei therfyn amser ar gyfer taliadau fferm ddoe—30 Mehefin yw'r dyddiad cau ar gyfer gwneud pob taliad fferm, ar wahân i daliadau cymhleth. Rwy'n deall bod y Llywodraeth wedi methu'r dyddiad cau hwnnw ac y bydd yn agored i ddirwyon yr UE am fethu'r dyddiad cau. Mae angen inni ddeall yn awr beth fydd y llinell amser newydd i fusnesau fferm gael yr arian hwn, yn enwedig gyda'r argyfwng COVID sy'n effeithio ar lawer o fusnesau fferm, a'r llif arian i'r busnesau hynny.
Ac yn ail, soniodd adroddiad Archwilydd Cyffredinol Cymru ddoe am fater perthnasol iawn sydd wedi bod yn bla ar y cynllun datblygu gwledig a'r ffordd y cafodd ei gyflawni yn ystod ei oes ers 2014. Cyflawnodd yr Archwilydd Cyffredinol adroddiad yn 2018 a oedd yn amlygu'r un problemau a amlygwyd gan yr adroddiad ddoe. Ac, yn anffodus, mae'n ymddangos fel petai llawer o'r arian hwn yn mynd i gwmnïau ac unigolion a ffefrir, neu i asiantaethau'r Llywodraeth eu hunain, fel y mae'r archwilydd cyffredinol yn ei amlygu. Mae'n hanfodol bwysig bod y Gweinidog yn ymateb i'r adroddiad hwn mewn modd amserol a bod yr Aelodau'n gweld yr ymateb hwnnw fel y gallwn ni, gyda'r amser sy'n weddill ar gyfer y cynllun datblygu gwledig, fod yn hyderus na fydd yr arian sydd ar ôl yn cael ei wastraffu ac y caiff ei ddefnyddio yn y ffordd fwyaf effeithiol.