O dan y ddeddfwriaeth, mae'n dal i fod yn gyfreithlon i fynd ag anifail gwyllt ar daith gyda syrcas deithiol a'i hyfforddi ar gyfer perfformio yng Nghymru—efallai, wrth gwrs, ar gyfer ei arddangos yn ddiweddarach mewn gwlad heb waharddiad. Nawr, byddai hyn yn dal i wneud yr anifeiliaid hynny'n agored i lawer o'r ffactorau sy'n peryglu lles ac yn gwneud bywyd mewn syrcas deithiol mor anodd iddynt. Ar hyn o bryd, nid yw'r ddeddfwriaeth yn mynd i'r afael â realiti o'r fath na'r heriau niferus y tu hwnt i berfformio ac arddangos yn unig sy'n gwneud bywyd mewn syrcas deithiol yn realiti annymunol i'r anifeiliaid, gan gynnwys cael eu cludo a'u gorfodi i hyfforddi wrth gwrs.

Nid yw'r gwelliant hwn yn ymwneud ag amddifadu o eiddo, mae'n ymwneud ag atal problemau lles sy'n gysylltiedig â natur amharhaol syrcasau teithiol. Mae materion lles sy'n gysylltiedig â defnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau teithiol yn ymestyn ymhell y tu hwnt i berfformio ac arddangos, a dylai deddfwriaeth ymdrin â chaethiwed, straen wrth gael eu cludo, hyfforddiant dan orfodaeth a grwpio cymdeithasol annormal sy'n parhau'n realiti i'r anifeiliaid hyn. Byddai gwrthod y gwelliannau hyn yn golygu, wrth gwrs, y byddwn yn dal i ganiatáu i anifeiliaid gwyllt deithio a hyd yn oed hyfforddi gyda syrcasau teithiol, ac felly ni fyddwn ond yn gwahardd perfformio neu arddangos.  

Un ffocws mawr ar gyfer y Bil hwn oedd rhoi diwedd ar weld anifeiliaid gwyllt yn teithio mewn syrcasau teithiol, a chredaf y byddai colli'r cyfle hwn yn arwyddocaol. Nawr, mae'r Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Materion Gwledig eisoes wedi archwilio i weld sut y byddai peidio â chael gwaharddiad llwyr yn annhebygol o fodloni disgwyliadau'r cyhoedd. Felly, byddai ein gwelliant cyntaf yn dod â Chymru'n agosach at y gwaharddiadau mwy cadarn a welwn mewn lleoedd fel Gweriniaeth Iwerddon, lle mae'r ddeddfwriaeth yn dweud na chaniateir i berson ddefnyddio anifail gwyllt mewn syrcas, a bod unrhyw gyfeiriad at syrcas yn cynnwys cyfeiriad at unrhyw fan lle caiff anifeiliaid a ddefnyddir mewn syrcas eu cadw neu eu hyfforddi.  

Gan ddod at ein hail welliant, rwy'n siŵr y byddai pawb ohonom yn cytuno ei bod hi'n hen bryd cael gwaharddiad ar ddefnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau yng Nghymru, ond er ei fod ar yr agenda ers blynyddoedd lawer yma yng Nghymru, ni fydd y genedl olaf ym Mhrydain yn awr i gyflwyno gwaharddiad. Mae trafodaethau wedi bod yn mynd rhagddynt yn y Cynulliad, fel ag yr oedd, ers o leiaf 2006, gyda chyflwyno datganiad barn a oedd yn gobeithio y gallai Deddf Lles Anifeiliaid 2006 rymuso Cymru i weithredu. Cymerodd naw mlynedd i ni—yn 2015, felly—i Lywodraeth Cymru ddweud ei bod yn credu nad oes lle i ddefnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau, ond wrth gwrs rydym yn dal i aros. Yn Lloegr, yn y cyfamser, daeth Deddf Anifeiliaid Gwyllt mewn Syrcasau 2019 i rym ym mis Ionawr eleni, ac yn yr Alban, wrth gwrs, mae gwaharddiad wedi bod mewn grym ers 2018.

Fodd bynnag, fel y'i drafftiwyd, ni ddaw gwaharddiad arfaethedig Cymru i rym tan 1 Rhagfyr eleni, ac rwy'n gwybod ei bod hi'n amlwg fod amgylchiadau'n ei gwneud yn annhebygol yn awr y gwelwn unrhyw syrcasau teithiol yn ymweld â Chymru yr haf hwn—er, pwy a ŵyr beth fydd yn digwydd yn ddiweddarach yn yr hydref, o bosibl—ond wrth gwrs, byddai'n golygu wedyn mai Cymru fyddai'r unig leoliad lle byddai perfformiad syrcas yn dal i fod yn realiti cyfreithlon i anifeiliaid gwyllt, er mai dros dro fyddai hynny.

Nawr, rwy'n ddiamynedd yn fy awydd i weld gwaharddiad yn cael ei weithredu, er fy mod yn deall bod yr amgylchiadau wedi newid ers cyflwyno'r gwelliant penodol hwn yn gynharach eleni, ac rwy'n derbyn hefyd, wrth gwrs, fod yr ail welliant yn dibynnu i raddau helaeth ar basio'r gwelliant cyntaf, ond byddwn yn annog yr Aelodau i gefnogi ein dau welliant i'r Bil hwn. A hoffwn ddweud hefyd, Lywydd, na fyddaf yn cyfrannu at y ddadl ar y grŵp nesaf o welliannau, ond bydd Plaid Cymru yn cefnogi'r holl welliannau a gafodd eu cyflwyno i'r Bil hwn heddiw. Diolch.