Part of 4. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:11 pm ar 8 Gorffennaf 2020.
Wel, mae'r Prif Weinidog a minnau wedi cydnabod, nid yn unig heddiw ond yn rheolaidd, y pryder sydd gennym ynghylch yr ôl-groniad sylweddol sy'n cael ei greu yn lefelau galw ac angen y GIG. Rydym wedi siarad ar wahanol bwyntiau—mewn gwirionedd, ar gamau cynnar yn ystod y pandemig—am y pryder fod rhai pobl yn dewis peidio â dod i mewn i gael triniaeth. Roedd un o'r pwyntiau cynharaf a wneuthum yn nodi’r gostyngiad yn nifer y bobl a oedd yn dod i gael triniaeth ar gyfer strôc. Nid wyf yn credu bod hynny wedi digwydd oherwydd bod nifer yr achosion o strôc, o fewn nifer o wythnosau i osod y cyfyngiadau symud, wedi gostwng yn sydyn yng Nghymru. Y rheswm am hyn oedd bod pobl yn dewis peidio â dod i mewn. Dyna ran o anhawster yr hyn sydd angen inni ei wneud i ailbeiriannu ein gwasanaeth yn gynyddol. Fel y mae'r Prif Weinidog wedi amlinellu, mae yna gynlluniau ar waith i gael parthau gwyrdd, os mynnwch, lle maent yn rhydd o COVID neu heb fawr o berygl COVID, a pharthau coch, lle caiff pobl dan amheuaeth o fod â COVID eu trin. Ond mae angen i ni ennyn digon o hyder i bobl ddefnyddio'r gwasanaeth.
Nid mater o fod yn ddoeth ar ôl y digwyddiad yw hyn. Gwyddom fod nifer y marwolaethau ychwanegol yng Nghymru yn fwy na 2,000 ers dechrau cyfnod y pandemig. Pe na baem wedi rhoi camau ar waith, gallwn fod yn dra hyderus y byddem wedi gweld mwy o farwolaethau. Felly, ein her yw sut y gallwn gydbwyso'r mathau gwahanol o niwed, y gwahanol heriau, y mae’r cyfyngiadau symud yn eu creu, gan eu llacio a chael ein hunain yn barod ar gyfer yr hyn a allai ddigwydd dros yr hydref a'r gaeaf. Ond yn sicr, nid yw’r Llywodraeth na’r gwasanaeth iechyd gwladol yn llaesu dwylo.