7. Pa asesiad sydd wedi'i wneud o sut y mae'r cyfyngiadau yn y gwasanaeth iechyd, a roddwyd ar waith i atal y pandemig, wedi effeithio ar y rhai y mae angen y GIG arnynt am resymau nad ydynt yn ymwneud â COVID-19? OQ55477

Llywydd, bu angen mesurau eithriadol i ymateb i'r argyfwng iechyd cyhoeddus yr ydym ni wedi ei wynebu yng Nghymru. Fodd bynnag, wrth i'r galw am wasanaethau coronafeirws leihau, mae gwasanaethau nad ydynt yn rhai COVID-19 yn ailddechrau ym mhob rhan o'r GIG.

Diolch am yr ateb yna, Prif Weinidog. Mae'r cyfyngiadau a osodwyd ar wasanaethau mamolaeth wedi bod yn arbennig o anodd i rieni newydd a'r rhai sy'n disgwyl plentyn. Dywedir wrth famau beichiog bod yn rhaid iddyn nhw fynd i sganiau anomaledd ar eu pennau eu hunain a, hyd yn oed pan fo newyddion drwg, ni chaiff eu partner fod gyda nhw. Yn hytrach, efallai y byddan nhw'n cael gwybodaeth ysgrifenedig y gallan nhw fynd â hi adref. Dim ond pan fydd y fam wedi mynd i esgoredigaeth sefydledig y caniateir partneriaid geni, ac yna mae'n rhaid iddyn nhw adael yn fuan ar ôl i'r babi gael ei eni. Dydyn nhw ddim yn cael ymweld eto wedyn. Mae hyd yn oed casglu eu partner a'u babi newydd yn golygu aros y tu allan, a hyd yn oed os bydd angen i'r babi fynd i ofal arbennig, dim ond un rhiant at y tro sy'n cael mynd i mewn i ymweld â'r baban newydd-anedig.

Mae'r cyfyngiad arbennig o greulon hwn yn mynd yn gwbl groes i'r cyngor a roddwyd yn ystod y pandemig gan y Coleg Brenhinol Pediatreg ac Iechyd Plant, sy'n dweud:

Ar adeg mor anodd, mae'n bwysig i'r ddau riant gael bod yn bresennol gyda'i gilydd, am ran o'r diwrnod o leiaf.

Prif Weinidog, mae cyfyngiadau tebyg yn cael eu llacio mewn mannau eraill yn y DU. Fe wnaeth yr Alban hynny ddydd Llun ac mae eu parhad yma yn peri pryder i lawer o ddarpar rieni. A allwch chi ddweud wrth ddarpar rieni gofidus ledled Cymru pryd y bydd y cyfyngiadau hyn yn cael eu codi fel y gallan nhw, gobeithio, rannu'r llawenydd o ddod â bywyd newydd i'r byd, ond hefyd bod gyda'i gilydd os bydd yn rhaid iddyn nhw fynd drwy unrhyw brofiadau torcalonnus? Ac, ar y siawns annhebygol eu bod nhw wedi cael eu llacio, pam nad oes neb wedi dweud wrth y mamau beichiog dan sylw?

Llywydd, mae'n ddrwg gen i, collais i ddiwedd un y cwestiwn, ond mae'r pwyntiau a wnaed wrth gyflwyno'r cwestiwn yn rhai real a phwysig iawn. Bydd pawb ohonom ni yn y fan yma wedi clywed gan rieni sy'n edrych ymlaen at enedigaeth plentyn a'r pwysau ychwanegol, a'r straen ychwanegol yn wir, y maen nhw'n ei wynebu oherwydd y ffordd y mae gwasanaethau wedi cael eu darparu yn ystod yr argyfwng. Ond yr ateb o ran pam mae'r cyfyngiadau hyn wedi bod ar waith yw oherwydd natur agored i niwed benodol pobl sy'n rhoi genedigaeth a natur agored i niwed y plentyn newydd-anedig; dydyn nhw ddim wedi cael eu rhoi ar waith am unrhyw reswm ac eithrio diogelu iechyd pobl. Ni allaf roi dyddiad i'r Aelod, mae arnaf i ofn, yn y modd y mae hi'n gofyn amdano, oherwydd nid fy mhenderfyniad i fydd hwnnw; penderfyniad i glinigwyr fydd ef, oherwydd y bobl sy'n gyfrifol am iechyd y fam a'r baban sy'n gwneud y penderfyniadau yma yng Nghymru. A phan fyddan nhw'n barod ac yn credu ei bod hi'n ddiogel i wneud hynny, yna wrth gwrs y byddan nhw eisiau llacio rhai o'r cyfyngiadau hynny, oherwydd nid oes neb eisiau eu gweld nhw'n parhau yn hwy nag y mae angen iddyn nhw ei wneud.

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Rhun ap Iorwerth.