1. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:18 pm ar 5 Awst 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:18, 5 Awst 2020

(Cyfieithwyd)

Lywydd, diolch i Lynne Neagle am hynny. Rwy'n fwy na pharod i ailadrodd safbwynt Llywodraeth Cymru y bydd ailagor ysgolion yn cael y brif flaenoriaeth ym mha bynnag fodd sydd gennym o barhau i lacio’r cyfyngiadau symud yn ail hanner y mis hwn ac ym mis Medi. Bydd ein dull o ymdrin ag unrhyw glystyrau o achosion a welwn o ganlyniad i fesurau eraill rydym eisoes wedi'u cymryd yn debyg i'r hyn a welsoch yn yr Alban heddiw ac yn Lloegr eisoes—byddwn yn cyflwyno cyfyngiadau symud lleol yn effeithiol i atal cylchrediad y feirws yn yr ardaloedd hynny, fel y credaf inni ddangos ein bod wedi gallu ei wneud ar Ynys Môn, ym Merthyr Tudful, ddechrau’r mis diwethaf.

Bydd yr ystod o gamau y byddwn yn eu cymryd yn lleol yn dibynnu ar natur yr achosion. Bydd rhestr o gamau y bydd timau rheoli achosion lleol yn gallu eu defnyddio. Bydd fy nghyd-Aelod, Vaughan Gething, yn cyhoeddi rhagor o wybodaeth ar gyfer yr Aelodau, yr wythnos nesaf rwy’n credu, gobeithio, a fydd yn nodi ein hymagwedd tuag at sut y gallai cyfyngiadau symud lleol gael eu sbarduno, gan bwy fydd y grym i gymryd camau, beth yw'r rhestr o gamau gweithredu posibl, a beth fydd y broses ar gyfer llacio cyfyngiadau symud wrth i'w heffeithiolrwydd gydio. Yn y ffordd honno, gobeithiwn allu osgoi'r angen i roi mesurau ar waith ledled y wlad, yn enwedig mesurau a fyddai'n effeithio ar blant.

O ran archfarchnadoedd, cyfarfu fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths â'r archfarchnadoedd yng Nghymru y bore yma. Pwysleisiodd wrthynt fod y gyfraith yn wahanol yng Nghymru, fod ganddynt rwymedigaeth gyfreithiol—nid cyngor yn unig—sy'n ei gwneud yn ofynnol iddynt gymryd pob cam rhesymol i sicrhau bod eu safleoedd yn ddiogel i staff ac i'r bobl sy'n siopa ynddynt. Cafodd sicrwydd gan y sector ynghylch sawl mater, ac ymrwymiad y byddent yn edrych ar rai o'r cwynion a wnaed i fy swyddfa ac i Aelodau eraill yma—i'w swyddfeydd—hefyd, am y ffordd y mae rhai archfarchnadoedd yn gweithredu'n lleol.

Maent yn sectorau pwysig tu hwnt ac maent wedi llwyddo'n rhyfeddol yn ystod argyfwng y coronafeirws i aros ar agor ac i barhau i fwydo pobl yng Nghymru a gweddill y Deyrnas Unedig. Ond mae ganddynt gyfrifoldeb hefyd, ac yma yng Nghymru, rydym yn benderfynol iawn o egluro'r cyfrifoldeb hwnnw wrthynt, a bod yn rhaid iddynt ei ysgwyddo.