Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 15 Medi 2020.
Rwy'n ddiolchgar i chi, Dirprwy Lywydd, a diolch yn fawr i chi am y datganiad y prynhawn yma, Gweinidog. Rwy'n credu y bydd llawer ohonom yn croesawu dull mwy lleol o ymdrin â'r materion hyn. Mae'r dull lleol sy'n cael ei ddefnyddio yng Nghaerffili a'r dull gwirfoddol sy'n cael ei ddefnyddio mewn mannau eraill yn rhai y credaf y bydd llawer ohonom yn eu gwylio gyda llawer iawn o ddiddordeb. Mae'n bwysig bod y Llywodraeth yn parhau i fod yn hyblyg a'i bod yn gallu ymateb i rai materion gwahanol iawn mewn gwahanol rannau o'r wlad.
Ond un maes a welais, yn ystod yr wythnosau diwethaf, yn dod yn fwy amlwg fu profion. Gofynnwyd i chi dro ar ôl tro ynghylch hyn y prynhawn yma, Gweinidog, ac i'r Prif Weinidog yn gynharach heddiw hefyd, a chredaf fod hynny'n adlewyrchu faint o bryder a deimlir ar bob ochr i'r Siambr ac ym mhob rhan o'r wlad ar hyn o bryd. Byddwch yn ymwybodol nad wyf erioed wedi teimlo bod gennyf ffydd yn Llywodraeth y DU i wneud y peth iawn—i wneud y peth iawn dros y bobl yr ydym ni yn eu cynrychioli, ac i wneud y peth iawn i Gymru yn sicr—a, dros yr wythnosau diwethaf, rydym wedi gweld systemau'r DU yn chwalu eto. Mae systemau'r DU wedi methu wythnos ar ôl wythnos a mis ar ôl mis wrth i'r argyfwng hwn ddatblygu dros y flwyddyn, a theimlaf ei bod yn bryd i ni a chithau fel Llywodraeth Cymru, sefydlu ein systemau ein hunain yma yng Nghymru, gan weithio gyda llywodraeth leol, gweithio gyda'r bwrdd iechyd, gweithio gydag Iechyd Cyhoeddus Cymru i sicrhau bod gennym ni brosesau profi cadarn ar waith. Rydym wedi gweld methiant olrhain cyswllt dros y ffin yn Lloegr ac rydym wedi gweld yr effaith a gafodd hyn. Rydym wedi gweld yng Nghymru sut y bu olrhain cyswllt—gwnaethoch ddatganiad yn ei gylch yr wythnos diwethaf, Gweinidog—yn llwyddiant mawr, a chredaf ei fod yn un o'r ffyrdd allweddol yr ydym yn parhau i ymdrin â'r coronafeirws dros yr wythnosau a'r misoedd nesaf, ac y cawn ni'r broses brofi i'r un lefel â'r strategaeth olrhain cyswllt ehangach, ac mae hynny'n golygu system Gymreig, sydd wedi'i gwreiddio yn ein cymunedau, lle gall pobl gerdded i mewn, cael y prawf a chael y canlyniadau, oherwydd nid wyf wedi fy argyhoeddi bod systemau'r DU yn cyflawni ar ein cyfer.