Part of the debate – Senedd Cymru am 4:51 pm ar 15 Medi 2020.
Diolch i'r Aelod, ac, wrth gwrs, rydym yn nodi rhai o'r heriau y mae'n eu crybwyll ar y dechrau, o ran gweithredu lleol yn hytrach na gweithredu cenedlaethol, yn ein cynllun rheoli coronafeirws ac, fel y mae'r Prif Weinidog wedi atgoffa'r Aelodau heddiw, mae ein gwasanaeth profi, olrhain a diogelu yn gweithio fel cyfyngiadau symud clyfar i bob pwrpas. Os yw pobl yn onest ac yn agored ynghylch eu cysylltiadau, byddwn yn cyrraedd pobl yn gyflym, oherwydd mae ein gwasanaeth olrhain cyswllt nid yn unig yn effeithiol iawn o ran cyrraedd cysylltiadau'n gyffredinol, mae hefyd mewn gwirionedd yn cyrraedd pobl yn gyflym iawn, dyna'r wybodaeth a gyhoeddwyd gennym ni yn ystod yr wythnos diwethaf. Mae hynny'n caniatáu i bobl ddilyn y cyngor hwnnw ar hunanynysu ac osgoi mesurau cymunedol ehangach, a chredaf fod hynny'n werthfawr ac yn bwysig iawn i bob un ohonom ni.
Mae'n anochel bod yr heriau o ran y profi yn y labordai goleudy yn siomedig, ac nid fi yn unig sy'n dweud hynny—bydd bob Gweinidog iechyd yn y DU a gaiff gwestiynau am hyn yn sôn am yr un problemau ac, fel y dywedais, mae Matt Hancock heddiw yn Nhŷ'r Cyffredin wedi cydnabod y bydd yn cymryd ychydig wythnosau i ddatrys y problemau hynny. Ond mae o fudd i bob un ohonom ni fod y problemau hynny'n cael eu datrys, oherwydd, hyd at ychydig wythnosau'n ôl, roedd y labordai goleudy mewn gwirionedd yn perfformio'n eithaf da, ac nid yw hynny'n feirniadaeth; dyna oedd yn digwydd. Yr hyn y mae angen inni ei wneud, serch hynny, yw gallu gweld sut y gallwn newid ein hadnoddau yng Nghymru i ymdrin â'r her sydd gennym ni dros yr wythnosau nesaf, oherwydd y mae'r her y mae'r labordai goleudy yn ei hwynebu yn dod mewn cyfnod anodd iawn. Mae ysgolion wedi ailagor, bydd prifysgolion yn agor o fewn tair wythnos, ac felly gwyddom ein bod yn debygol o weld mwy o bwysau ar y system, ac rwy'n cydnabod rhwystredigaeth fawr nid yn unig etholwyr yr Aelodau, ond ledled y wlad, os na all pobl gael profion yn ddi-drafferth fel yn yr haf. Felly, hoffwn eich sicrhau nad dim ond y cyswllt yr wyf yn ei gael ar y dydd Gwener a'r bore Sadwrn gyda Gweinidogion iechyd eraill yw hyn; mae'n bryder rheolaidd. Dyna pam yr ysgrifennais ar y cyd, gyda Gweinidog iechyd yr Alban, at Matt Hancock ddoe, i geisio deall mwy am yr heriau, fel y gallwn sicrhau ein bod yn defnyddio ein hadnoddau ein hunain gan fod angen i ni ddarparu'r math o system brofi y mae pob un ohonom eisiau ei gweld ar gyfer ein holl gymunedau.