Diolch, Dirprwy Lywydd. Gweinidog, diolch ichi am eich datganiad heddiw a'r cyfle imi gyfrannu. Yr ymdeimlad o ofn ar ôl popeth y mae'r gwasanaeth iechyd a'r cyhoedd wedi bod drwyddo eleni, anfonaf fy nymuniadau gorau a—[Anghlywadwy.]—yr holl heriau a'r peryglon sy'n dod yn sgil hynny, yn enwedig i'r rhai sy'n agored i niwed. Rwyf wedi clywed manylion eich cynllun diogelu'r gaeaf ac rwy'n pryderu'n fawr yr ymddengys ei fod yn canolbwyntio fwyaf ar edrych yn ôl ar y cyfyngiadau symud, ymateb i ail don o COVID yn y gaeaf. Wrth inni nesáu at y gaeaf a'r nifer rhagweladwy o afiechydon ac, yn anffodus, marwolaethau—llawer o'r rhain yn afiechydon y system anadlu—cwestiwn 1: sut y bydd y cyhoedd a'r gweithwyr meddygol proffesiynol yn gwahaniaethu rhwng yr afiechydon arferol a geir yn y gaeaf a COVID-19, pan fydd y symptomau'n debyg iawn i'w gilydd?

Gweinidog, cawsom drafodaeth ym mis Gorffennaf pan gyfeiriais at effeithiau cyfyngiadau symud ar afiechydon nad ydynt yn gysylltiedig â COVID, a sonioch chi am yr angen i gydbwyso gwahanol niweidiau fel y gwnaethoch eto heddiw. Un o'r pryderon mwyaf heb os yw achosion posib o ganser. Gweinidog—[Anghlywadwy.]—mae modelu'n dangos, ledled y DU, y gallai fod tua 35,000 o farwolaethau ychwanegol oherwydd canser o ganlyniad i COVID-19. Yng Nghymru, rhwng mis Mawrth a mis Mehefin, roedd tua 1,600 yn llai o atgyfeiriadau canser brys. Mae'n amlwg bod ôl-groniad enfawr o gleifion, fel yr ydych wedi sôn, y bydd angen profion diagnostig arnynt ar gyfer achosion posib o ganser nad ydynt yn y system o gwbl hyd yn hyn. Pan fydd y cleifion hyn yn dod i'n hysbytai, mae'n siŵr y bydd hyn yn achosi cyfyngiad ar gapasiti mewn gwasanaethau diagnostig, ac rydym i gyd yn ymwybodol iawn y gallai oedi achosi diagnosis hwyr o ganser, llai o opsiynau triniaeth a llai o siawns o oroesi. Gwelaf eich bod yn ystyried hyn yn eich cynllun, felly a wnewch chi ddweud wrth y Siambr beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod gwasanaethau diagnostig yn gwbl barod a pha drefniadau sy'n cael eu gwneud ar gyfer triniaeth ddilynol a llawdriniaethau, hyn i gyd yng nghyd-destun pwysau'r gaeaf? Er nad oeddem yn gallu rhagweld y gofynion ar GIG Cymru yn sgil COVID-19 yn y dyddiau cynnar, cafodd y gromlin ei llyfnhau ac, wrth gwrs, rydych yn cadw llygad barcud ar nifer yr achosion nawr ac yn defnyddio'r dulliau sydd ar gael i wrthsefyll unrhyw gynnydd yn y niferoedd. Fodd bynnag, siawns eich bod yn cytuno â mi na all y GIG yng Nghymru barhau mewn marwgwsg, fel y mae'n ymddangos ar hyn o bryd, ac mae angen dechrau ymdrin â rhestrau aros am lawdriniaeth ddewisol unwaith eto. A allwch chi hysbysu'r Siambr sut y mae'r cyfyngiadau symud wedi amharu ar restrau aros—mae'n ddrwg gennyf, wedi effeithio ar restrau aros—a beth yw eich cynllun ar gyfer mynd i'r afael â hyn? Mae clun newydd neu dynnu cataract yn argyfwng pan fydd y cyntaf yn achosi cwymp a'r ail yn achosi dallineb.

Yn olaf, mae gan gyfyngiadau symud, colli swyddi, gweithio gartref a realiti gwahanol i ymgynefino ag ef y potensial i effeithio ar iechyd meddwl y genedl, fel y dywedsom ni o'r blaen—pa gapasiti sydd gan GIG Cymru i ymdrin â hyn?

Ac wrth gloi, Gweinidog, a gaf i ddweud wrthych, er gwaethaf yr hyn a ddywedwch fod y GIG yn gweithredu yn ôl yr arfer, ei bod yn ymddangos bod diffyg cysylltiad gwirioneddol rhwng yr hyn a ddywedwch a'r hyn y mae etholwyr yn ei brofi, sef nad yw gweithdrefnau syml ac angenrheidiol yn digwydd? Mae'n amhosibl cael apwyntiadau. Gyda phwysau'r gaeaf yn dod, ofnaf na fydd dim byd yn newid yn y dyfodol agos ac rwy'n gobeithio y byddwch—[Anghlywadwy.]