Part of the debate – Senedd Cymru am 7:58 pm ar 16 Medi 2020.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Yn anffodus, mae fy nghefn at y person rwy'n ymateb iddo, ac rwy'n ei chael hi'n anodd bob amser y bydd hynny'n digwydd, felly ymddiheuriadau, David.
Rwy'n falch iawn fod David wedi rhoi cyfle inni gael y ddadl hon, y drafodaeth hon, a rhoi cyfle i mi roi'r wybodaeth ddiweddaraf i bawb am gynlluniau Llywodraeth Cymru ar gyfer diogelwch adeiladu yng Nghymru. Fel y dywedodd David yn gywir, mae cam 2 ymchwiliad Grenfell yn ailddechrau yn awr, ac fe'n hatgoffir i gyd o bwysigrwydd sicrhau bod preswylwyr yn parhau'n ddiogel yn eu cartrefi o ganlyniad i'r drasiedi ofnadwy rydym yn ymwybodol iawn ohoni. Rwyf hefyd yn ymwybodol iawn o'r anawsterau sy'n wynebu preswylwyr a lesddeiliaid oherwydd y problemau diogelwch adeiladu parhaus mewn nifer o adeiladau uchel yng Nghymru, ac yn wir mae gennyf lawer iawn o gydymdeimlad â hwy am y trafferthion y maent yn eu cael, a chytunaf yn llwyr â David nad yw'n fai arnynt hwy fel y cyfryw. Mae'r pethau hyn yn gymhleth ac yn anodd eu deall hyd yn oed os ydych yn gyfreithiwr trawsgludo profiadol, felly nid yw'n syndod fod pobl yn wynebu sefyllfaoedd anodd iawn.
Mae'n dal yn werth gwneud y pwynt—gwn fy mod wedi'i wneud dro ar ôl tro—ei bod yn amlwg mai perchnogion a datblygwyr yr adeiladau yw'r bobl sydd â'r cyfrifoldeb gwirioneddol am y ffaith bod hyn wedi digwydd, a dylent gywiro eu diffygion ar eu cost eu hunain. Rwy'n derbyn nad ydynt yn gwneud hynny, ac nad ydynt yn poeni am yr enw da proffesiynol yn y ffordd rydym yn teimlo y dylent, ond wrth gwrs mae'n werth dweud y dylent deimlo felly, ac rwy'n credu bod hynny'n werth ei ailadrodd.
Rwyf hefyd yn falch o weld bod yr Awdurdod Cystadleuaeth a Marchnadoedd bellach wedi cymryd diddordeb ym mater gwerthu lesddaliadau yn amhriodol, a'i fod wedi dechrau cymryd camau yn erbyn rhai o'r troseddwyr gwaethaf am werthu eiddo lesddaliadol. Rwy'n credu bod y ddau beth wedi'u cydgysylltu, er ei bod wrth gwrs yn fwy priodol cael lesddaliad cyn belled â bod lesddaliad yn bodoli—ac fe af i'r afael â phwynt Mike mewn munud—mewn adeilad uchel nag mewn tŷ. Serch hynny, mae'r ffordd y caiff y lesddaliad ei werthu a'r ffordd y rheolir y rhydd-ddaliad wedyn yn bwynt pwysig o hynny, ac nid wyf yn siŵr a yw pawb sy'n prynu lesddaliad mewn adeiladau uchel yn deall yn llwyr beth yw'r strwythur rheoli y maent yn ei brynu, a chafwyd nifer o broblemau o ganlyniad i hynny.