Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 16 Medi 2020.
Diolch am eich datganiad heddiw, Weinidog, ac am yr holl gamau sy'n cael eu cymryd i geisio diogelu lles trigolion Rhondda Cynon Taf. Fel y gallwch ddychmygu, rwyf wedi cael llawer o gwestiynau mewn amser byr gan drigolion Cwm Cynon, felly rwy'n croesawu'r cyfle hwn i ofyn rhai o'r rheini'n uniongyrchol i chi.
Yn gyntaf, mewn perthynas â gwyliau wedi'u harchebu, gwn na fydd trigolion Rhondda Cynon Taf yn gallu teithio at y dibenion hyn yn awr, ac yn achos trigolion Caerffili cyn hynny, ysgrifennodd Llywodraeth Cymru at y prif gwmnïau teithio yn nodi'r disgwyliad y byddent yn ad-dalu cwsmeriaid neu'n caniatáu iddynt newid eu gwyliau i ddyddiad diweddarach. A wnewch chi ymrwymo i ail-anfon y llythyr hwn gan gyfeirio at drigolion Rhondda Cynon Taf a rhannu'r ohebiaeth hon â chynrychiolwyr yr ardal fel y gallwn, yn ein tro, ei rhannu â'n hetholwyr a allai fod angen prawf o'r fath er mwyn gwneud eu hachos? Yn ogystal, pa gymorth y gallwch ei gynnig i'r rheini sydd wedi archebu gwyliau yn y DU ac i gwmnïau teithio lleol, megis Edwards Coaches, y gallai eu busnesau gael eu heffeithio'n wael?
Yn ail, o ran y rhai sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol, rwy'n ymwybodol nad yw canllawiau blaenorol Caerffili wedi argymell unrhyw newidiadau ar gyfer y grŵp penodol hwn yn ychwanegol at y cyngor a'r rheoliadau sydd wedi'u gosod ar gyfer preswylwyr eraill. Ac eto, yn y dyddiau diwethaf, mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf a'r Cynghorydd Andrew Morgan, arweinydd Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf—yn eithaf synhwyrol, yn fy marn i—wedi cynghori pobl yn Rhondda Cynon Taf sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol i weithio gartref lle bynnag y bo modd, oherwydd y cynnydd yn yr achosion o'r coronafeirws yma. A allwch chi gadarnhau, felly, y dystiolaeth y byddwch yn ei chynnig i bobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol yn hyn o beth?
Ac yn drydydd, ac yn olaf, hoffwn ofyn am gymorth i fusnesau lleol. Mae'r cyfyngiadau newydd hyn, wrth gwrs, yn wahanol iawn i'r cyfyngiadau symud cenedlaethol a welsom yn y gwanwyn. Sut y gall Llywodraeth Cymru annog trigolion lleol i barhau i siopa'n lleol yn ddiogel ac i gefnogi busnesau lleol, tra'n diogelu eu hiechyd eu hunain hefyd?