Part of the debate – Senedd Cymru am 7:04 pm ar 29 Medi 2020.
Diolch am y cwestiynau y byddaf yn ymdrin â hwy yn eu tro. O ran aelwydydd un oedolyn, mae'n rhaid i ni ystyried y cydbwysedd rhwng niwed a budd, ac rwyf wedi ateb dau gwestiwn yn y gyfres hon o gwestiynau sydd eisoes ar y pwynt hwnnw'n union, ac atebodd y Prif Weinidog gwestiynau hefyd, felly bydd yr Aelod yn gyfarwydd â'r ffaith ei fod yn ystyriaeth gan y Llywodraeth gyfan, mae'n cael ei hystyried yn weithredol, ac rydym eisiau gallu gwneud penderfyniad o fewn yr wythnos hon, a byddwn yn glir gyda phobl beth bynnag fydd y dewis hwnnw. Mae'n werth nodi, wrth gwrs, nad oedolion hŷn yn unig sydd weithiau'n byw fel aelwydydd un oedolyn; mae oedolion ifanc a chanol oed unigol yn byw ar eu pennau eu hunain; mae rhieni unigol yn byw gyda phlant dibynnol y gwyddom eu bod hefyd wedi cael rhai heriau o ran yr unigrwydd a'r ynysu y maen nhw wedi ei deimlo. Felly, rydym ni'n cydnabod bod hon yn her ehangach.
Mae'n ddiddorol clywed Janet Finch-Saunders yn siarad am hawliau dynol a'r confensiwn Ewropeaidd. Cydnabyddir yr effaith ar hawliau dynol yn y memorandwm esboniadol ar gyfer yr holl reoliadau a gyhoeddir gennym, ac mae'n gydnabyddiaeth bod hyn yn ymyrraeth i amrywiaeth o hawliau. Ac mae'n ymwneud â'r cydbwysedd mewn hawliau ac mae'n ymwneud â chydnabod bod dull cytbwys i'w ddefnyddio. Yr un her a wynebwn bob tro y byddwn yn cyflwyno rheoliadau yn y pandemig hwn, yn union fel y mae'n rhaid i bob Llywodraeth arall, boed hynny yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, ei wneud hefyd.
O ran eich galwadau ehangach am wariant, nid wyf yn derbyn y nodweddu y mae'r Aelod yn ceisio ei briodoli i gymorth ariannol i lywodraeth leol. Nid hynny yn unig ydyw, mae gan lywodraeth leol yng Nghymru, a dweud y gwir, fargen ariannu well yn gyffredinol na chydweithwyr yn Lloegr; rydym ni wedi darparu cyllid sylweddol ymlaen llaw ar gyfer llywodraeth leol a groesawyd ar draws y sbectrwm gwleidyddol o fewn llywodraeth leol. Ac rwyf o'r farn nad yw ei sylwadau yn adlewyrchu'r bobl sy'n gwneud y gwaith mewn llywodraeth leol a'r berthynas adeiladol iawn sydd gennym ni â nhw. Mae'r cyfarfodydd yr ydym wedi eu cael ar gyfer pob cyfres o gyfyngiadau lleol wedi cynnwys arweinyddion gwleidyddol, ni waeth pa blaid y maen nhw yn ei chynrychioli. Mae'n ymgais fwriadol i weithio mewn ffordd aeddfed ac adeiladol iawn, ac nid yw cywair sylwadau'r Aelod yn adlewyrchu'r busnes gwirioneddol yr ydym yn ei wneud gyda phobl mewn swyddi â chyfrifoldeb mewn llywodraeth leol ledled Cymru.
O ran arian i fusnesau, rwy'n credu fy mod i wedi ymdrin â hynny o'r blaen, ac mae Ken Skates eisoes wedi nodi ble yr ydym ni o ran cymorth, ac wrth gwrs rydym ni eisiau gallu gwneud mwy, ond realiti ein cyllideb yw, er bod gennym ni bwerau i wneud ystod o bethau, mae angen mwy o arian arnom i allu gwneud hynny. Nid ni yw'r unig Lywodraeth yn y sefyllfa honno a chredaf y bydd galw gan fusnesau ym mhob rhan o'r DU am fwy o gymorth, oherwydd mae'r pandemig ymhell o fod drosodd.
O ran profi yn rheolaidd, rydym ni yn darparu gwasanaeth profi rheolaidd i staff yn y sector gofal preswyl. Bydd yr Aelod yn sylwi ein bod ni wedi adrodd ar hynny yn rheolaidd. Tybiaf efallai fod hynny wedi mynd ar goll yn y sylwadau sydd wedi'u gwneud, ond mae'r rhaglen honno'n parhau—profion rheolaidd ar gyfer ein staff cartrefi gofal. Mae heriau yn yr amserlen o ran cael canlyniadau prawf y mae'r rhaglen profi labordai Goleudy yn effeithio arnynt, ond rydym wedi bod yn fwy llwyddiannus na gwledydd eraill, gan gynnwys Lloegr, wrth ddarparu rhaglen brofi gwlad gyfan. Mae hynny wedi ei gydnabod o fewn y sector ei hun, ac rydym yn sicr â'r nod o barhau â hynny wrth i ni symud i'r cam nesaf ac anodd iawn hwn yn y pandemig.