16. Dadl: Y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:21 pm ar 29 Medi 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 7:21, 29 Medi 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llywydd dros dro. Nawr, rwy'n barod i godi rhai pryderon ynghylch y fframwaith datblygu cenedlaethol. I ddechrau, mae'r dull rhanbarthol ei hun yn ddiffygiol, yn enwedig gan edrych ar y gogledd a'r canolbarth. Er mai £15,000 yw'r gwerth y pen ychwanegol gros yn Ynys Môn a £21,308 yng Ngwynedd, y prif ffocws i'r rhanbarth yw Sir y Fflint a Wrecsam, gyda gwerth ychwanegol gros uwch i'r ddau. Onid yw'r Gweinidog yn cytuno â mi y dylai polisi 17 neu bolisi 20 yn yr amserlen newidiadau gael ei ddiwygio fel y byddai modd rhannu holl fanteision y gogledd, ac, fel y cyfryw, y byddai modd rhannu'r prif ffocws rhwng Wrecsam, Glannau Dyfrdwy ac ardal Caernarfon, Bangor ac afon Menai? 

Er ei fod yn nodi nod polisi 25 yn yr amserlen newidiadau, sef cefnogi twf a datblygiad cynaliadwy mewn cyfres o drefi rhyng-gysylltiedig ledled y canolbarth, beth am gyflwyno polisi sy'n rhoi Aberystwyth ar yr un lefel â Wrecsam ac Abertawe fel prif ffocws ar gyfer buddsoddiad? Gallai hyn helpu i gynyddu buddsoddiad ar hyd arfordir y gorllewin a thrwy'r canolbarth, a rhoi cyfle cyfartal i bob dinesydd.

Nawr, mae'n rhaid clywed llais ein trigolion yn y cynllun hwn. Mae Polisi 21 yn nodi y bydd cymunedau fel Llandudno, Bae Colwyn a Phrestatyn yn ffocws ar gyfer tai a thwf a reolir. Felly, pa sicrwydd, Gweinidog, y gallwch chi ei roi i breswylwyr sy'n poeni na fydd polisïau fel 21 a 29 yn tanseilio eu hymdrechion i achub ein meysydd gwyrdd? Yn wir, rwy'n credu mai dim ond dau gyfeiriad sydd at safleoedd tir llwyd a datblygiadau yn yr FfDC cyfan. Siawns na fyddai'n gam cadarnhaol i lunio polisi sy'n rhoi blaenoriaeth i ddatblygiadau mewn meysydd o'r fath.

Mae'r FfDC hefyd yn methu ein cymunedau gwledig. Mae'r llinell hon ym mholisi 4 yn dweud y cyfan:

'Y ffordd orau o gynllunio dyfodol ardaloedd gwledig yw ar lefel ranbarthol a lleol.'

Gallech wneud yn well na hyn. Beth am gyflwyno polisïau sy'n hyrwyddo diogelu ysgolion a chyfleusterau gwledig, gwella mynediad a ffyrdd B, a Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda darparwyr cyfathrebu digidol i sicrhau bod modd mynd i'r afael ag anghenion ardaloedd gwledig, a defnyddio'r 600 o afonydd a mwy sy'n llifo ledled Cymru drwy annog buddsoddi mewn cynlluniau dŵr micro a chynlluniau dŵr ar raddfa fach? Rydych chi'n honni bod yr FfDC yn darparu sylfaen gadarn i fynd i'r afael â newid hinsawdd. Byddai unrhyw ymgyrch ynni gwyrdd yn cael ei llesteirio gan y grid. Mae RenewableUK wedi dweud nad yw rhwydweithiau yng Nghymru yn gadarn. Mae Ynni Môr Cymru wedi galw am fynd i'r afael â materion gallu'r grid, gydag uwchraddio seilwaith hanfodol i ddarparu ar gyfer potensial 50GW. Ac mae hyd yn oed Gweinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig wedi nodi'r angen o ran seilwaith newydd i gyflawni targedau datgarboneiddio.

Yn ôl polisi 17, byddwch chi'n gweithio gyda rhanddeiliaid i drosglwyddo i rwydwaith grid aml-fector a lleihau'r rhwystrau i weithredu seilwaith grid newydd. Felly, hoffwn i gael rhagor o fanylion ynghylch hyn, targed ar gyfer pryd y dylid gwella'r seilwaith, a sicrwydd, pe bai seilwaith grid newydd yn cael ei adeiladu ledled y canolbarth, y bydd cyllid ar gael i roi hyn o dan y ddaear. Er enghraifft, rhaid diogelu harddwch Cymru wledig ac, os oes angen, drwy ehangu neu greu parciau cenedlaethol neu AHNE. Os na chaiff camau eu cymryd ar gapasiti'r grid, sut y gallwch chi fod yn siŵr y bydd modd cysylltu ffermydd gwynt newydd yn ardaloedd y canolbarth sydd wedi eu cyn-asesu ar gyfer ynni gwynt? Honnir bod polisi 17 yn cydnabod cyfoeth technolegau ynni adnewyddadwy presennol a'r rhai sy'n datblygu, felly pam mae rhagdybiaeth o blaid datblygu ynni gwynt ar raddfa fawr? Pam ddim pob ffynhonnell ynni adnewyddadwy? A wnewch chi newid y FfDC er mwyn iddo ymwneud â Chymru gyfan, gan roi sylw i'r môr ac ynni morol hefyd?

Yn olaf, mae angen ymrwymiad cryfach ar Gymru hefyd o ran trafnidiaeth. Mae Polisi 36 yn nodi bod Comisiwn Trafnidiaeth De-ddwyrain Cymru yn cynghori ar ymdrin â thagfeydd ar yr M4. Dylech chi fynd ati i ddarparu ffordd liniaru. Nid oes gan yr FfDC hwn uchelgais ar gyfer Cymru gyfan, ac, oherwydd hynny, rwy'n eich annog chi i gyd i gefnogi gwelliant y Ceidwadwyr Cymreig. Diolch.