7. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y dystiolaeth a ddefnyddiwyd i gynnwys Saesneg yn Adran 3(2) o'r Bil Cwricwlwm ac Asesu (Cymru)? OQ55588

Mae'r Senedd yn craffu ar y Bil ar hyn o bryd ac felly nid wyf yn bwriadu gwneud datganiad annibynnol ar y mater. Er, fel rwyf eisoes wedi’i nodi wrth yr Aelodau, rwy'n agored i drafodaethau ac fe wrandawaf ar bryderon.

Roeddwn ar fin dweud, 'Diolch, Weinidog', ond ni chredaf y gallaf mwyach, a dweud y gwir, gan ei fod yn gwestiwn syml iawn am dystiolaeth. Yr hyn y byddwn wedi’i werthfawrogi fyddai rhywfaint o sôn am dystiolaeth, fel y gallwn gael trafodaeth aeddfed am hyn, o leiaf.

Ar ôl siarad â gweithwyr proffesiynol yn y maes—y bore yma, mewn gwirionedd—unwaith eto, un cwestiwn sy'n dod i'm meddwl yw, 'Os nad yw wedi torri, peidiwch â'i drwsio.' Credaf mai'r hyn sydd ei angen arnom yw dealltwriaeth o'r Gymraeg, yr amodau arbennig sydd eu hangen i ddysgu iaith mewn amgylchiadau trochi. A chredaf fod gwir angen inni roi rhywfaint o sylw, o leiaf, sylw go iawn, i’r ffigur honedig o filiwn o siaradwyr, nad yw’n ddim ond geiriau gwag ar hyn o bryd, gan na welaf unrhyw dystiolaeth.

Rwy'n siomedig ynglŷn â'r diffyg ymgysylltu â'r cwestiwn. Yr unig beth y gofynnais amdano oedd rhywfaint o dystiolaeth, ac mae'n amlwg nad oes gennych unrhyw dystiolaeth. Diolch.

Gallaf roi sicrwydd i’r Aelod, Lywydd, fod digon o sgyrsiau aeddfed yn digwydd ynglŷn â sut y gallwn gyflawni targedau Cymraeg 2050. Rwy’n gwbl ymwybodol o lwyddiant y model trochi yn helpu plant i ddysgu Cymraeg. Mae fy mhlant fy hun wedi elwa ohono. Nid oes unrhyw beth yn y Bil ar hyn o bryd a fydd yn atal trochi rhag digwydd, ond rwy’n ymwybodol o bryderon ynglŷn â sut y gallai’r Bil, yn anfwriadol, wneud trochi neu’r cynnydd mewn trochi yn anoddach ac felly, fel y dywedais, rwy’n barod i wrando ar y pryderon hynny ac i ymgysylltu'n gadarnhaol â'r bobl sy'n ymgysylltu'n gadarnhaol â mi.

Diolch am eich ateb i Mr McEvoy ac am eich atebion blaenorol i'r un neu ddau o gwestiynau diwethaf, gan fod y cyfan yn ymwneud â’r un thema. Ond credaf mai'r gwir rwystr rhag gallu darparu a chyflawni targed Cymraeg 2050 yw'r anhawster o gael mwy o athrawon sy'n siarad Cymraeg. Mae arnom angen mwy ohonynt, ac mae arnom eu hangen yn yr holl wahanol ardaloedd yng Nghymru. Ceir rhai rhannau o Gymru lle mae'n eithriadol o anodd cael athrawon sy'n siarad Cymraeg. Ar y llaw arall, mae gennym bobl ifanc hefyd sy'n hyfforddi fel athrawon nad ydynt yn siarad Cymraeg eto, ac maent yn ei chael hi'n anodd dod o hyd i swyddi weithiau lle nad oes angen gallu yn y Gymraeg. Felly, sut rydych yn mynd i fynd i'r afael â'r cydbwysedd hwnnw er mwyn cyflawni targed Cymraeg 2050? A sut y gallwn annog mwy o bobl i ddod yn athrawon sy’n siarad Cymraeg fel y gallwn nid yn unig ddarparu addysg drochi, ond dysgu hefyd yn yr ysgolion nad ydynt yn ysgolion Cymraeg?

Diolch yn fawr, Angela. Y peth cyntaf y mae'n rhaid inni ei wneud yw cynyddu nifer y myfyrwyr sy'n astudio'r Gymraeg ar lefel Safon Uwch, gan y gwyddom fod y cymhwyster hwnnw'n aml yn arwain at bobl yn mynd yn eu blaenau i astudio'r Gymraeg ar lefel uwch a mynd yn eu blaen wedyn i mewn i addysgu Cymraeg, ac rydym yn hyrwyddo cynllun i annog pobl i wneud Safon Uwch yn y Gymraeg er mwyn hyrwyddo'r pwnc hwnnw fel bod mwy o fyfyrwyr yn ei astudio. Ym maes addysg gychwynnol i athrawon, rydym yn darparu cyfleoedd i'r myfyrwyr nad oes ganddynt sgiliau Cymraeg ar hyn o bryd allu dysgu’r sgiliau hynny fel rhan o'u haddysg gychwynnol i athrawon, felly, hyd yn oed os nad ydynt yn bwriadu mynd i addysgu mewn ysgol Gymraeg, gallant ddarparu gwersi Cymraeg o safon yn y sector cyfrwng Saesneg.

I athrawon sy’n bwriadu addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg, rydym wedi darparu cyllid—er, mae'n rhaid i mi gyfaddef bod COVID wedi tarfu ar y rhaglen hon i raddau—a fydd yn caniatáu i athrawon ysgolion cynradd cymwysedig newid i allu addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg yn y sector uwchradd, gan mai dyna lle mae gennym brinder penodol—yn y sector uwchradd. Ac yn wir, mae'r rheini sy'n dymuno dilyn gyrfa yn addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg yn parhau i ddenu'r lefel uchaf o gymhellion ariannol addysg gychwynnol i athrawon os ydynt yn dewis astudio am gymhwyster addysgu yn y Gymraeg.

Yr wythnos diwethaf, cyfarfûm â’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i drafod beth arall y gallant ei wneud, gan ddysgu o'r arbenigedd sydd ganddynt eisoes yn ehangu darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn y sector addysg uwch—beth arall y gallant ei wneud i weithio gyda'n gwahanol sefydliadau addysg uwch a Chyngor y Gweithlu Addysg i sicrhau y gallwn gynyddu nifer y bobl sy'n dysgu’r sgiliau sy'n angenrheidiol i addysgu'r Gymraeg yn llwyddiannus mewn ysgol cyfrwng Gymraeg neu mewn ysgol cyfrwng Saesneg.

Rwy'n falch o ddweud bod gennym gynnydd yn nifer y recriwtiaid i addysg gychwynnol i athrawon eleni, ond un wennol ni wna wanwyn, ac mae angen inni barhau i roi pwyslais ar yr agenda hon.

Yn olaf, cwestiwn 8, Rhianon Passmore.