Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:24 pm ar 30 Medi 2020.
Rwy'n fwy na pharod i ailadrodd y diolch rwyf fi a Gweinidogion eraill, ac arweinwyr awdurdodau lleol ym mhob rhan o Gymru, wedi'i roi i'r holl bobl sydd wedi gwirfoddoli i helpu pobl eraill, wrth frwydro yn erbyn unigrwydd ac ynysigrwydd a helpu gyda gwasanaethau, o'r cynlluniau penodol rydym wedi'u cael i ddarparu meddyginiaeth fferyllol i gyfeillio mwy cyffredinol, os mynnwch, a rhyw fath o gyswllt cymdeithasol, er nad y cyswllt corfforol rydym wedi arfer ag ef ac yn ei werthfawrogi. Gwn fod hwn hefyd yn fater lle mae teuluoedd a ffrindiau yn gofalu am ei gilydd y tu allan i weithgarwch wedi'i drefnu. Rwyf wedi parhau i siopa i fy mam, at ei gilydd, a mynd ag ef iddi bob wythnos. Ni chaf fynd i mewn i'w chartref, am fy mod yn creu mwy o risg iddi nag y mae fy chwaer, sy’n dod i gysylltiad â llai o bobl, ac mae'r holl gyfrifiadau unigol hynny ynglŷn â rheoli risgiau'n digwydd mewn teuluoedd a chymunedau ledled y wlad.
Fel y dywedais wrth ateb Jayne Bryant, mae angen inni ystyried yr hyn a ddysgwyd yn ystod chwe mis cyntaf y pandemig, o'n dealltwriaeth o fanteision ac anfanteision rhestr o gyflyrau meddygol, a byddwn yn nodi hynny ar gyfer pobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol, ond ar gyfer y wlad yn gyffredinol, oherwydd, er ein bod yn gweld cynnydd yn nifer yr achosion o’r coronafeirws, rydym wedi dweud yn glir iawn y dylai pobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol fod yn arbennig o wyliadwrus a dilyn y cyngor ar gyfyngu ar nifer y cysylltiadau sydd ganddynt, oherwydd mewn gwirionedd, mae rheoli eich cysylltiadau eich hunan, eu cyfyngu i gyn lleied ag sydd angen, cadw at y rheolau, sicrhau eich bod yn dilyn mesurau hylendid dwylo da a dilyn y gofynion ar gyfer y wlad gyfan yn arbennig o bwysig i'r grŵp hwnnw o bobl sy’n agored i niwed yn feddygol. Ond fel y dywedaf, mae angen inni fabwysiadu ymagwedd fwy cyflawn, a daw hynny o ddysgu nid yn unig o'r ffigurau, ond hefyd o'n cyswllt uniongyrchol â phobl sydd wedi bod ar y rhestr warchod yn y gorffennol, ac rwy'n fwy na pharod i roi’r wybodaeth ddiweddaraf nid yn unig i’r Siambr ond i’r wlad am y cyngor sy'n newid a'r penderfyniadau a wnawn.