Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am ei datganiad heddiw ac am ystyried egwyddorion cyffredinol y Bil hwn. Hoffwn i gofnodi fy niolch i'r pwyllgorau a adroddodd ar y Bil hwn. Mae'r adroddiadau yn gytbwys ac yn ddiddorol.

Unwaith eto, byddaf i'n datgan buddiant. Rwyf i yn rhywbeth rwyf i'n ei alw yn landlord damweiniol—fe wnes i etifeddu tŷ fy nhad ac rwy'n rhentu'r eiddo erbyn hyn i deulu lleol. Drwy wneud hynny, rwy'n rhannol yn darparu ar gyfer fy henaint ac yn ychwanegu at fy mhensiwn. Rwy'n gwybod bod eraill yn rhentu eiddo maen nhw wedi ei etifeddu dim ond er mwyn ad-dalu ffioedd cartref gofal sy'n ddyledus i gynghorau. Rwyf i wedi cofrestru gyda Rhentu Doeth Cymru, mae'r eiddo yn cael ei reoli gan asiant, cynyddodd y ffioedd 1 y cant pan gafodd Deddf Rhentu Cartrefi (Ffioedd ac ati) (Cymru) 2019 ei chyflwyno. Mae'n rhaid i mi lenwi ffurflen dreth. Mae'n gyfrifoldeb gwirioneddol ac mae'n teimlo'n rhy aml fel bwrn. Rwy'n dweud hyn wrthych chi, gan fy mod i'n teimlo bod gan lunwyr polisi a rhai yn y Siambr hon farn ar landlordiaid sydd yn sownd rywle yn y 1970au a'r 1980au—pobl gyfoethog, ddi-hid sy'n hapus i gyfrif eu harian tra bod eu tenantiaid yn byw mewn tlodi. Yn sicr, nid yw hynny yn wir mewn llawer o amgylchiadau.

Ond, ers dros ddegawd neu ddau erbyn hyn, mae pobl gyffredin wedi clywed y dylen nhw gynilo ar gyfer eu henaint ac mae llawer wedi ei ystyried yn beth da i fuddsoddi eu harian mewn eiddo. Ac yna daw cyni ac mae landlordiaid yn cael eu trethu a'u rheoleiddio, maen nhw'n talu'n fwy ac yn gorfod gwneud mwy nag erioed o'r blaen. Felly, i berchnogion un eiddo prynu-i-osod yn unig, mae'n eithaf beichus ac yn mynd yn opsiwn llai a llai deniadol. Gall fod yn wahanol i ddeiliaid portffolio, wyddoch chi.

Ni fyddaf i'n ymhelaethu yma yn awr pa mor anniben yw'r gyfres hon o ddeddfwriaeth, gyda diwygiadau yn cael eu gwneud i'r Ddeddf tai nad yw wedi dod i rym eto; mae'r ddau bwyllgor wedi codi'r pwynt hwn gyda chi. Fodd bynnag, rwyf i yn credu bod gwerth gwneud y pwynt bod angen i bobl fod â hyder yn y ddeddfwriaeth sy'n cael ei datblygu yma yn y Senedd hon ac yn ei bwriad a'i heffaith. Nid oes gen i unrhyw anhawster o ran cymryd camau i alluogi tenantiaid i deimlo yn fwy diogel ac i fod yn fwy diogel yn eu cartrefi rhent. Fel y dywedodd Delyth, wyddoch chi, eu cartrefi nhw ydyn nhw. Maen nhw'n talu am y fraint o gael byw yn yr eiddo hwnnw; dylai fod ganddyn nhw rywfaint o sicrwydd yn y ddeiliadaeth. Ac rwy'n deall pa mor anodd y gall fod pan fydd angen yr eiddo yn ôl ar landlord ac mae cysylltiadau teuluol â'r ardaloedd a'r ysgolion i'w hystyried. Fodd bynnag, mae'n rhaid i mi gyfaddef i mi ddarllen â chryn syndod bod unrhyw dorri ar hawliau dynol landlordiaid yn cael ei ystyried yn iawn a bod eu hanghenion a'u hawliau nhw yn cael eu hystyried yn isradd i anghenion y tenant. Byddaf i'n rhoi dwy enghraifft i chi: mae etholwr A yn ffurfio perthynas newydd ac yn symud i mewn gyda'i phartner newydd. Mae hi'n rhentu ei thŷ hi i rywun arall. Mae ei pherthynas yn chwalu, nid yw hi'n gallu cael mynediad i'w chartref ei hun oherwydd y gyfraith hon. Mae hi'n ddigartref nes iddi gyflwyno'r hysbysiadau perthnasol. Enghraifft: mae etholwr B yn cael diagnosis o salwch terfynol. Mae'n dymuno gwerthu ei holl asedau i wneud yr holl bethau ar ei restr fwced frys iawn erbyn hyn. Nid yw'n cael gwneud hyn oherwydd bod angen iddo gyflwyno hysbysiadau perthnasol. Efallai y bydd y dyn hwnnw druan yn marw wrth iddo aros. Sut y mae hyn yn deg?

Rydych chi'n sôn yn eich tystiolaeth i bwyllgor bod mwyafrif y landlordiaid yn landlordiaid da, felly beth ydych chi'n ceisio ei wella yn y fan yma? Hefyd, mae'n ymddangos bod cynsail y Bil wedi ei seilio ar dystiolaeth anecdotaidd, fel sydd wedi ei ddweud eisoes, yn bennaf drwy waith achos etholaethol. Mae hynny yn peri pryder mawr i mi. Mae'n ymddangos bod y Bil wedi ei seilio ar denant perffaith sy'n talu ei rent ac yn gofalu am yr eiddo, ond mae pob un ohonom ni yn gwybod nad yw hyn yn wir bob amser. Rwyf i wedi gweld cryn dipyn o achosion fel hynny, diolch byth nid ar fy eiddo fy hun ond trwy fy asiantau. Mae llawer o landlordiaid wedi gorfod ymdrin â thenantiaid twyllodrus nad ydyn nhw'n talu dim neu sy'n dinistrio'r eiddo, neu'n gwrthod gadael pan fyddan nhw i fod i'w wneud. Gall y math hwn o beth ddifetha bywydau pobl. Felly, rwy'n falch bod prosesau y llysoedd wedi eu hystyried. Mae rhentu eiddo i bobl yn edrych yn fwyfwy tebyg i draffig un ffordd, wrth i'r hawliau i gyd orwedd gyda'r tenantiaid a'r rhwymedigaethau i gyd gyda'r landlord. Nid yw hyn yn creu sector rhentu preifat bywiog, felly rwyf i'n credu ei bod yn hanfodol dangos rhywfaint o ewyllys da, a phan fo angen prosesau llysoedd neu dribiwnlysoedd, bod hyn yn digwydd yn gyflym ac yn effeithlon. Felly, rwyf i'n credu bod modd cael gwell cydbwysedd, Gweinidog. Os na, bydd landlordiaid preifat, fel sydd wedi ei ddweud o'r blaen hefyd, yn pleidleisio gyda'u traed, a bydd mwy o bwysau'n cael ei roi ar y farchnad dai sydd eisoes dan bwysau os byddan nhw'n gadael y farchnad honno. Diolch.