Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:32 pm ar 14 Hydref 2020.
Diolch, Mark. Buom yn trafod rhywfaint ar hyn yn ystod fy ymddangosiad diweddar yn y pwyllgor llywodraeth leol, lle roeddwn yn ateb cwestiynau craffu ar yr ymateb i COVID-19. Felly mae'r ateb i hynny wedi'i gynnwys yn yr ateb rwyf newydd ei roi i nifer o'r Aelodau yn gynharach, sef ein bod yn gweithio gyda phob awdurdod lleol unigol i'n galluogi i ddeall eu hamgylchiadau penodol iawn: beth yw eu sefyllfa o ran cronfeydd wrth gefn; yr hyn y byddent wedi disgwyl ei gael mewn ffioedd a thaliadau a'r dreth gyngor ac ardrethi annomestig cenedlaethol; beth yw eu sefyllfa o ran gostyngiad mewn incwm; beth yw eu costau ychwanegol; beth yw eu hamgylchiadau penodol yn yr awdurdod lleol penodol hwnnw, er mwyn gallu eu cynorthwyo i wneud hawliadau am y gronfa galedi, sydd, fel rwyf wedi'i bwysleisio droeon, yn cael ei dalu ar sail costau gwirioneddol, yn hytrach nag unrhyw fath o ddull wedi'i lywio gan fformiwla, fel y gallwn ddeall beth yw sefyllfa pob awdurdod lleol a deall eu cynlluniau cydnerthedd ac yn y blaen.
Mae nifer fawr o resymau pam y cedwir gwahanol lefelau o gronfeydd wrth gefn mewn gwahanol awdurdodau: o ganlyniad i bolisïau a bennir yn lleol; o ganlyniad i gronfeydd wrth gefn a glustnodwyd ar gyfer prosiectau cyfalaf penodol; a nifer fawr o resymau eraill sy'n rhy niferus i'w crybwyll yma. Felly rwy'n hyderus ar hyn o bryd fod gennym reolaeth ar hynny ac nad ydym mewn sefyllfa lle mae unrhyw awdurdod lleol yng Nghymru yn wynebu unrhyw argyfwng ariannol penodol, ond wrth gwrs, mae llawer yn dibynnu ar agwedd Llywodraeth y DU at gyllidebau yn y dyfodol. Byddwn wedi gobeithio'n fawr y byddem wedi cael adolygiad cynhwysfawr o wariant a fyddai wedi ein galluogi i roi rhywfaint o sicrwydd dros gyllideb dair blynedd, fan lleiaf, ond nid yw'n ymddangos y bydd hynny'n digwydd yn awr, ac yn amlwg os oes rhaid i chi gynllunio ar sail flynyddol ar gyfer awdurdodau lleol, mae'n llawer anos i'w wneud o ran cynllunio hirdymor ac mae'n arwain at rai effeithiau tymor byr annymunol.
Ond rydym wedi gweithio'n dda iawn gydag awdurdodau lleol; rydym wedi cydweithredu'n dda iawn. Rwy'n ddiolchgar iawn i swyddogion yr awdurdodau lleol a CLlLC ac i fy holl swyddogion sydd wedi gweithio'n eithriadol o galed drwy'r cyfnod hwn i sicrhau bod gennym lywodraeth leol gadarn yng Nghymru.