Part of the debate – Senedd Cymru am 4:45 pm ar 20 Hydref 2020.
Diolch, Llywydd dros dro. Gwnaethom ystyried y Gorchymyn drafft yn ein cyfarfod yr wythnos diwethaf. Fel bob amser, mae ein hadroddiad ar gael i Aelodau drwy'r agenda heddiw, a bydd aelodau'n gweld bod ein hadroddiad yn cynnwys dau bwynt rhagoriaeth. Mae'r pwynt rhagoriaeth cyntaf yn tynnu sylw at waith y pwyllgor blaenorol, fel y mae'r Prif Weinidog eisoes wedi sôn—ffaith a gydnabyddir hefyd yn y memorandwm esboniadol sy'n gysylltiedig â'r Gorchymyn drafft. Mae'r memorandwm yn tynnu sylw at y ffaith bod Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol y pedwerydd Cynulliad wedi cynnal ymchwiliad yn 2014 i'r rheolau ynghylch anghymhwyso rhag bod yn aelod o'r Senedd. Gwnaeth yr adroddiad hwnnw 21 o argymhellion i Lywodraeth Cymru a chynnig ailwampio'r fframwaith deddfwriaethol sy'n ymwneud ag anghymhwyso rhag bod yn aelod o'r Senedd. Mewn ymateb i'r adroddiad hwnnw, ymrwymodd Llywodraeth Cymru i ymgynghori ar Orchymyn Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Anghymhwyso) 2015, a thrwy ymgynghori ar y Gorchymyn drafft hwn, 2020, nodwyd ei bod yn parhau i anrhydeddu'r ymrwymiad hwnnw. Roedd y meini prawf ar gyfer penderfynu pa swyddi a oedd i'w cynnwys yng Ngorchymyn Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Anghymhwyso) 2015 yn seiliedig ar yr egwyddorion a nodwyd yn adroddiad Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol y pedwerydd Cynulliad, gyda rhai ystyriaethau ychwanegol gan Lywodraeth Cymru. Rydym wedi nodi bod yr un meini prawf wedi parhau i gael eu defnyddio ar gyfer y Gorchymyn drafft. Mae ein hail bwynt rhagoriaeth yn nodi ymgynghoriad Llywodraeth Cymru a gynhaliwyd ar y Gorchymyn drafft yn ystod yr haf ac mae'r swyddi newydd dilynol sydd wedi'u hychwanegu at y Gorchymyn drafft fel swyddi sydd wedi'u hanghymhwyso. Mae'r swyddi newydd hyn sydd wedi'u hanghymhwyso yn cynnwys ysgrifennydd y Comisiwn Ffiniau i Gymru, y Comisiynydd Gwybodaeth, comisiynwyr ac aelodau bwrdd anweithredol Comisiwn y Gyfraith, comisiynwyr y Comisiwn Penodiadau Barnwrol, a'r Ombwdsmon Penodiadau ac Ymddygiad Barnwrol. Diolch, Llywydd dros dro.