7. Dadl ar Ddeiseb P-05-1003: Mynnu Asesiad o'r Effaith Amgylcheddol nawr ynghylch gwaredu mwd wedi'i halogi'n radiolegol yn nyfroedd Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:26 pm ar 21 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 4:26, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Mae diogelwch y diwydiant ynni niwclear yn rhywbeth rwy'n pryderu amdano hefyd, ond nid wyf yn credu mai dyna rydym yn ei drafod yma. Rwy'n gwrthwynebu'r diwydiant ynni niwclear am nad oes dull diogel o waredu gwastraff niwclear, ond rwyf am bwysleisio nad ydym yn sôn am waredu gwastraff a allai fod yn wastraff niwclear oddi ar lannau Caerdydd. Felly, mae gwir angen inni fod yn glir ynglŷn â hynny, oherwydd mae set hollol wahanol o reoliadau ar gyfer gwaredu gwastraff niwclear, ac mae hynny'n gwbl ar wahân i'r broses sy'n cael ei disgrifio gan Janet Finch-Saunders.

Ceir pryderon yn wir, oherwydd mae rhai pobl dan yr argraff mai gwastraff niwclear yw hwn, ac nid wyf yn glir ar hyn o bryd a oes cyfiawnhad dros hynny, fel yr awgrymwyd gan Llyr Huws Gruffydd. Fodd bynnag, credaf y dylid bod wedi cynnal asesiad o'r effaith amgylcheddol cyn i'r mwd gael ei waredu yn 2018, yn syml am fod y diwydiant niwclear yn gyfrinachol iawn yn y ffordd y mae'n mynd ati i gyflawni ei waith. Yn sicr, i fyny yn Sellafield a Windscale, mae hanes hir iawn o guddio'r hyn sydd wedi bod yn digwydd rhag y boblogaeth leol. Felly, rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod yn gwybod nad yw'r hyn y bwriedir ei waredu oddi ar lannau Caerdydd yn mynd i effeithio mewn unrhyw ffordd ar iechyd ein dinasyddion.

Nid oes unrhyw ffordd y caniateir i EDF farcio ei waith cartref ei hun, oherwydd bydd yn rhaid i CNC benderfynu ar sail yr asesiad o'r effaith amgylcheddol a yw hyn yn bodloni'r meini prawf ar gyfer gwaredu gwastraff oddi ar lannau Caerdydd ai peidio. Felly, CNC fydd yn gwneud y penderfyniad hwnnw, a hefyd cânt eu llywio gan y grŵp arbenigol a sefydlwyd o dan gadeiryddiaeth Jane Davidson, y deallaf ei fod wedi cyfarfod bedair gwaith i drafod y mater, ac mae'n drueni mewn ffordd ein bod yn trafod hyn heddiw heb gael adroddiad gan y grŵp arbenigol hwnnw i ddweud wrthym a oes unrhyw arwydd o gwbl nad yw gwaredu'r gwastraff hwn yn briodol yn y ffordd y gwnaed cais am y drwydded. Felly, rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn nad ydym yn codi sgwarnog heb fod un yn bodoli. Mae angen inni edrych ar y dystiolaeth, mae angen inni ddibynnu ar y gwyddonwyr sy'n deall beth sy'n niweidiol a beth nad yw'n niweidiol, a sicrhau mai gwaredu deunydd nad yw'n achosi unrhyw berygl i iechyd ein dinasyddion a wnawn.