Diolch, Gadeirydd, diolch i Blaid Cymru am gyflwyno'r ddadl heddiw. Ni fydd Plaid Diddymu Cynulliad Cymru yn cefnogi'r cynnig heddiw. Mae'r cynnig hwn gan Blaid Cymru yn honni ei fod yn ymwneud â rhoi dyfodol gwell i bobl ifanc yng Nghymru, ond gallai ei ganlyniad pe bai Plaid Cymru yn cael eu ffordd fod yn union i'r gwrthwyneb i hynny. Anaml y gwelais gynnig y byddai ei ganlyniad mor amlwg yn negyddu diben y cynnig hwnnw. P'un ai twpdra ar ran Plaid Cymru yw hyn neu fod effeithiau erchyll eu dyheadau yn gwbl fwriadol, nid wyf yn gwybod.

Yr edefyn amlwg sy'n rhedeg drwy eu gwahanol bwyntiau yw israddio safonau addysg yng Nghymru. Mae mor amlwg fel fy mod bron yn amau ei fod yn cael ei wneud yn fwriadol. Thema gyson yw eu bod am inni gael gwahanol arholiadau a safonau i'r rhai yn Lloegr, felly'r canlyniad fyddai na ellir mesur lefelau cyrhaeddiad disgyblion ysgol Cymru yn erbyn y rhai yn Lloegr. Felly, wrth i safonau Cymru barhau i ostwng, fel y maent wedi bod yn gostwng dros yr 20 mlynedd diwethaf, ni fyddwn yn gallu gweld eu bod yn gostwng oherwydd ni fyddwn bellach yn gallu mesur sut y mae ein disgyblion ysgol yn gwneud o gymharu â sut y mae disgyblion ysgol yn gwneud drws nesaf yn Lloegr. Bydd hyn yn golygu na fydd Gweinidogion addysg Cymru yn gorfod wynebu'r canlyniadau, gan y gallant wneud honiadau ffug fod safonau Cymru'n codi, ond y gwir yn ddi-os fydd y gwrthwyneb.

Wrth ei flas mae profi pwdin. Os na all prifysgolion Lloegr fesur gallu disgyblion Cymru yn erbyn rhai Lloegr yn hawdd, a ydym yn mynd i gael mwy o'n disgyblion disglair i mewn i brifysgolion gorau Lloegr, neu lai ohonynt? Os bydd cyflogwyr mewn cwmnïau mawr yn Lloegr—yn Llundain, ym Manceinion a dinasoedd mawr eraill—os na fyddant yn gallu mesur cymwysterau pobl ifanc Cymru yn hawdd yn erbyn eu cyfoedion o Loegr, a fydd mwy o bobl ifanc o Gymru yn cael swyddi sy'n talu'n dda yn Lloegr, neu lai? Rwy'n credu fy mod yn gwybod yr ateb tebygol.

Dim ond ystryw yw'r syniad o gwricwlwm newydd i Gymru sy'n ymwahanu'n llwyr oddi wrth yr hyn a geir yn Lloegr fel bod Gweinidogion addysg Cymru yn llai atebol i rieni yng Nghymru ac fel y gellir celu safonau sy'n gostwng yn haws. Mae'r cliw amlwg i fwriadau Plaid Cymru yn eu pwynt agoriadol, lle maent yn gofyn i Lywodraeth Cymru warantu na fydd arholiadau'n cael eu cynnal yr haf nesaf. Byddai unrhyw blaid synhwyrol yn gofyn i Lywodraeth Cymru wneud ei gorau glas i sicrhau bod arholiadau'n mynd rhagddynt, ond mae Plaid Cymru eisiau'r gwrthwyneb. Ym myd delfrydol Plaid Cymru, ni fyddai arholiadau o gwbl, mae'n debyg, a byddai pob disgybl yn cael ei raddio yn ôl yr hyn a ddywed athro. Ond yn y byd go iawn, gwyddom fod y rhan fwyaf o fyfyrwyr yn awyddus iawn i sefyll arholiadau y flwyddyn nesaf, am nad ydynt am fynd drwy'r ffiasgo llwyr a gawsom yr haf hwn, pan roddwyd graddau yn ôl asesiadau athrawon a'r algorithmau ofnadwy hynny y cyfeiriwyd atynt. Ond mae Plaid Cymru heddiw eisiau condemnio mwy o ddisgyblion i fynd trwy lanast tebyg eto.

A gaf fi ddatgan ychydig o ffeithiau gwleidyddol syml wrth Blaid Cymru? Mae Cymru bob amser wedi elwa'n economaidd o'i pherthynas agos â Lloegr. Mae'r rhan fwyaf o ddatblygiad economaidd Cymru wedi bod drwy ryngweithio â Lloegr, drwy fasnachu â Lloegr, drwy fuddsoddiad o Loegr i Gymru, a thrwy genhedlaeth ar ôl cenhedlaeth o Gymry'n ceisio gwella eu hunain drwy chwilio am gyfleoedd, weithiau yn Lloegr. Ond mae Plaid Cymru am gau hyn i gyd. Maent am gael gwladwriaeth annibynnol, yn seiliedig ar dyn a ŵyr pa fath o economi, lle mai'r allwedd i gyrhaeddiad yw y bydd pawb yng Nghymru yn siarad Cymraeg yn y pen draw. Mae gweddill y byd yn awyddus iawn i ddysgu Saesneg oherwydd manteision economaidd amlwg dysgu Saesneg. Un fantais sydd gennym yng Nghymru yw bod gennym yr iaith Saesneg, ond mae Plaid Cymru am israddio pwysigrwydd y Saesneg fel y gallwn i gyd siarad Cymraeg.

Ar ôl mwy nag 20 mlynedd o ddatganoli, mae Cymru'n dioddef yn sgil cyflogau cymharol isel. Nid yw Llywodraethau Llafur Cymru wedi gwneud dim byd o gwbl i newid hyn. Bellach mae gennym yr economi wannaf o bob un o bedair gwlad y DU, ond nid yw Plaid Cymru'n ymdrechu hyd yn oed. Maent am godi wal rhyngom a Lloegr a chondemnio cenedlaethau o Gymry yn y dyfodol i dlodi a diffyg rhagolygon gyrfa. Ond fe fydd hi'n iawn, oherwydd bydd holl bobl dlawd Cymru yn gallu siarad Cymraeg. Byddai'n anghredadwy pe na bai'n wir. Diolch yn fawr iawn i chi i gyd.