6. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Blwyddyn 4 y Rhaglen Tai Arloesol — Dulliau Adeiladu Modern/Modiwlar Arbennig

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:26 pm ar 3 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 5:26, 3 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd. Rwyf i'n falch iawn o roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am flwyddyn 4 y rhaglen tai arloesol, sydd wedi canolbwyntio ar gyflwyno mwy o gartrefi sydd wedi'u hadeiladu trwy ddefnyddio dulliau adeiladu modern, neu gartrefi MMC, fel y'u gelwir.

Eleni, yn fwy nag erioed, bydd y rhaglen tai arloesol ar flaen y gad o ran adeiladu cannoedd o gartrefi i gefnogi ein hadferiad gwyrdd, gan fuddsoddi mewn busnesau bach a chanolig yng Nghymru, cadwyni cyflenwi yng Nghymru a swyddi lleol yng Nghymru. Dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf, mae'r rhaglen wedi arwain y ffordd o ran gweddnewid trefn arferol adeiladu tai ledled y DU. Eleni, mae'r rhaglen wedi ei chynllunio i herio sut yr ydym ni'n adeiladu cartrefi yn draddodiadol—mewn caeau mwdlyd, gwlyb—drwy eu hadeiladu mewn ffatrïoedd diogel, sych yn hytrach.

Rwyf i felly wedi creu'r ymadrodd 'MMC/modwlar arbennig' i grynhoi thema'r rhaglen ar gyfer eleni. Yn ymarferol, mae'n golygu bod y rhaglen yn gronfa fuddsoddi wedi ei thargedu, sy'n profi prosesau gweithgynhyrchu tai fforddiadwy ar raddfa a chyflymdra cynyddol. Eleni, yn fwy nag mewn unrhyw flwyddyn arall, rydym ni'n cydnabod y cyfraniad hanfodol a ddaw i'n cymunedau yn sgil adeiladu tai gwyrdd wedi eu hariannu'n gyhoeddus. I'r perwyl hwn, rwyf i'n falch o ddweud ein bod ni wedi llwyddo i sicrhau cyllid ychwanegol ar gyfer cartrefi MMC yn rhan o'n cynlluniau adfer cenedlaethol ar ôl y pandemig.

Rydym ni'n benderfynol y bydd cartrefi a ariennir drwy'r rhaglen yn ymdrechu i sicrhau'r manteision cymdeithasol, economaidd a lles mwyaf posibl o bob un bunt y mae'r rhaglen yn ei buddsoddi. Un ffordd o gyflawni hyn yw sicrhau bod fy MMC arbennig yn creu sicrwydd llyfrau archebion i gynhyrchwyr o Gymru. Mae hyn yn hanfodol os yw'r busnesau hyn am fuddsoddi'n hyderus mewn creu mwy o swyddi—mwy o swyddi lleol—mwy o brentisiaethau a mwy o gyfleoedd hyfforddi. Bydd traweffeithiau buddsoddiad y rhaglen yn cael eu teimlo mewn cadwyni cyflenwi adeiladu a gweithgynhyrchu lleol yng Nghymru, gan gefnogi economi sylfaenol Cymru a chadw buddion cadarnhaol ein buddsoddiad yn ein cymunedau.

Gan droi at geisiadau eleni, mae'r rhaglen tai arloesol wedi ei gordanysgrifio yn sylweddol unwaith eto, sy'n dangos yr awydd cryf sy'n parhau gan landlordiaid cymdeithasol i adeiladu cynlluniau tai fforddiadwy gyda MMC ym mhob cwr o Gymru. Eleni, bydd £35 miliwn o fuddsoddiad drwy'r rhaglen yn darparu 400 o gartrefi fforddiadwy MMC newydd, gan ychwanegu at y 1,400 o gartrefi sydd wedi eu hariannu drwy'r rhaglen hyd yn hyn. Yng Nghymru, rydym yn ffodus o gael cadwyn cyflenwi MMC a gwaith adeiladu profiadol a medrus i adeiladu'r cartrefi sydd eu hangen arnom ni. Felly, rwyf i wrth fy modd yn arbennig bod yr holl gynlluniau llwyddiannus y rhaglen tai arloesol eleni yn cefnogi busnesau Cymru trwy ddefnyddio cynhyrchwyr MMC o Gymru a'u cadwyni cyflenwi lleol i ddarparu cartrefi'r rhaglen.

Mae'r math o gynlluniau yr ydym yn eu hariannu yn cynnwys £3.5 miliwn i Tai Tarian. Byddan nhw'n adeiladu 55 o gartrefi newydd ac yn ôl-ffitio 72 o gartrefi presennol ym Mhort Talbot i gynyddu effeithlonrwydd ynni a lleihau biliau tanwydd tenantiaid. Bydd y cartrefi newydd yn cael eu hadeiladu'n lleol yng Nghastell-nedd Port Talbot gan eu partner MMC lleol sy'n gwmni teuluol. Mewn mannau eraill, mae £3 miliwn o gyllid y rhaglen wedi ei ddyfarnu i Grŵp Pobl i adeiladu dros 90 o gartrefi cymdeithasol ym Mlaenau Gwent gan gynhyrchydd MMC sydd wedi ei leoli yn y Cymoedd, sy'n defnyddio dyluniad ffrâm bren ac yn cynnwys mesurau i sicrhau y bydd y tai yn ddi-garbon.

Rwyf i'n teimlo cyffro arbennig o gael cyhoeddi cyllid ar gyfer cais cydweithredol gan gonsortiwm o landlordiaid cymdeithasol i ddarparu dros 100 o gartrefi cymdeithasol newydd y mae mawr eu hangen ar draws pedwar safle yn y gogledd. Mae'r cais hwn yn bodloni ein huchelgais ar gyfer adferiad gwyrdd a arweinir gan dai, gan ddefnyddio coed Cymru a gwneuthurwr MMC o Gymru, gan arwain at gyfleoedd i greu swyddi lleol ac ehangu busnesau. Mae hon yn enghraifft berffaith o sut y bydd awydd y Llywodraeth hon i adeiladu'n ôl yn wyrddach yn darparu gwaith gwarantedig i fusnesau, yn creu swyddi medrus newydd mewn rhannau o Gymru wledig ac yn cyfrannu at ein huchelgeisiau o ran llesiant cenedlaethau'r dyfodol.

Yn ei grynswth, cyflwynodd landlordiaid cymdeithasol geisiadau i'r rhaglen tai arloesol yn cynnwys dros 850 o gartrefi MMC. Mae hyn yn cynrychioli lefel o alw am dai a allai dorri tir newydd yn y diwydiant MMC yng Nghymru. Felly, gyda golwg ar fanteisio ar gyfleoedd cyllid yn y dyfodol, bydd swyddogion yn gweithio dros y misoedd nesaf gyda chynigwyr aflwyddiannus i ddatblygu eu cynlluniau ac i gyflawni mwy o dai MMC. Mae sicrhau bod cartrefi MMC yn yr arfaeth yn bwysig. Mae gweithgynhyrchu cartrefi mewn ffatrïoedd yn golygu bod modd parhau i adeiladu cartrefi fforddiadwy newydd, er gwaethaf tywydd Cymru neu effaith pandemig, gan sicrhau bod cyflenwad sefydlog o gartrefi yn cael ei ddarparu mewn cyfnod economaidd ansefydlog.

Rydym ni'n gweld newid oddi wrth wneud pethau fel yr ydym ni wedi eu gwneud erioed a herio'r norm: meddylfryd y mae'r rhaglen tai fforddiadwy wedi ei hyrwyddo dros y blynyddoedd. Fy mwriad i yw rhoi MMC yn y brif ffrwd a'i normaleiddio yn rhan sylfaenol sydd wedi profi ei hun o gynlluniau datblygu safonol yn y dyfodol. A dyma sy'n gwneud yr 'MMC arbennig' hwn yn arbennig iawn, gan fod adeiladu mwy o MMC yn gwella ein gallu i gaffael a chadw mwy o'r manteision cymdeithasol ac economaidd yn sgil adeiladu tai yng Nghymru, yn ogystal â helpu i adeiladu cartrefi gwyrddach, sy'n well i'n pobl ac yn well i'n planed. Diolch.