6. Datganiad gan y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol: Blwyddyn 4 y Rhaglen Tai Arloesol — Dulliau Adeiladu Modern/Modiwlar Arbennig

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:31 pm ar 3 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 5:31, 3 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am y datganiad, Gweinidog. O ran adeiladu modiwlar, er bod bron i 50 y cant o gleientiaid y diwydiant adeiladu yn disgwyl cynnydd yn nefnydd adeiladu oddi ar y safle  yn ystod y pum mlynedd nesaf, mae'n drueni bod y nifer sy'n manteisio ar gyfleoedd newydd wedi'i gyfyngu gan y diffyg cyffredinol o ran adeiladu tai. Mae'r DU bellach ar ei hôl hi o'i chymharu â Sweden, yr Almaen a'r Iseldiroedd o ran cyfuno gweithgynhyrchu ac adeiladu, ac yn Japan mae mwy na 15 y cant o gartrefi newydd a gaiff eu hadeiladu bob blwyddyn yn rhannol barod o leiaf.

Nawr, mae rhai prosiectau adeiladu tai arloesol rhagorol ar y gweill, fel Cartrefi Conwy yma yn y gogledd, ond mae angen i ni weld mwy o atebion wedi'u sbarduno gan dechnoleg a chynnydd yn natblygiad cartrefi oddi ar y safle. A wnewch chi roi rhagor o fanylion o ran sut yr ydych chi'n gweithio i gynorthwyo'r nod rhesymol o symud adeiladu cartrefi oddi wrth gaeau gwlyb a mwdlyd? Mae'r cynllun hwn yn gweld rhai prosiectau sylweddol, megis 55, 72 a 90 o gartrefi. Fodd bynnag, beth am gynlluniau llai neu ddatblygiadau un uned? Rydych chi wedi dweud bod adeiladu 100 o gartrefi cymdeithasol newydd ar bedwar safle yn y gogledd yn bodloni eich uchelgais ar gyfer adferiad gwyrdd a arweinir gan dai, gan ddefnyddio pren Cymru a gwneuthurwr dulliau adeiladu modern o Gymru, ond beth am gynnwys deunyddiau eraill o Gymru, megis llechi a gwlân? Dylai 400 o dai dulliau adeiladu modern fforddiadwy gael eu cyflenwi eleni, ond rwy'n deall bod landlordiaid cymdeithasol wedi cyflwyno ceisiadau rhaglen tai arloesol yn cynnwys dros 850 o gartrefi dulliau adeiladu modern. Felly, a ydw i'n iawn Gweinidog, i ddeall nad ydych chi felly ddim ond yn cefnogi llai na hanner y cartrefi hynny, ac os felly, pam nad yw nifer y ceisiadau llwyddiannus yn uwch?

Mae'n dda eich bod chi'n buddsoddi mewn gwahanol ddulliau adeiladu tai. Rwyf innau o'r farn mai dyna'r ffordd ymlaen hefyd, ond mae'r angen yn parhau i ni adeiladu mwy o gartrefi. Mae ystadegau C3 yn dangos, yma yng Nghymru, y bu gostyngiad o 17 y cant o ran nifer y cartrefi newydd a gofrestrwyd o'i gymharu â'r un cyfnod y llynedd, ac y bu gostyngiad o 5 y cant ar gyfer cwblhau cartrefi newydd wrth gymharu o flwyddyn i flwyddyn. Felly, sut yr ydych chi'n mynd i ymdrin â hyn? A allai'r uchelgais, fod efallai, eich bod yn cefnogi pob un o'r 850 o gartrefi dulliau adeiladu modern? Fel y gwyddoch chi, mae'r grant rhaglen tai arloesol ar gael i adeiladau, yn amodol ar newid defnydd, nad ydyn nhw wedi'u defnyddio fel eiddo preswyl o'r blaen. Yn nhrydydd chwarter 2020, cynyddodd cyfraddau gwacter Cymru i 18 y cant o 15.9 y cant yn C2. Gan werthfawrogi na allai canolfannau siopa, sydd wedi dioddef waethaf, ddefnyddio'r grant, pa ystyriaeth ydych chi wedi ei rhoi i ganiatáu i landlordiaid preifat fanteisio ar y rhaglen tai arloesol, er mwyn helpu i fynd ar drywydd newid defnydd ac efallai creu rhai swyddi lleol? Gwyddom ni i gyd fod y pandemig wedi achosi anawsterau difrifol o ran gallu dod o o hyd i grefftwyr. Felly, a wnewch chi gyflwyno rhywfaint o hyblygrwydd i'r gofyniad bod yn rhaid i bob cais gadw at y dyddiad dechrau ar y safle, erbyn 30 Ebrill 2021 fan bellaf?

Yn olaf, mae'r pandemig yn effeithio'n wael iawn ar ein hoedolion ifanc a'n prentisiaid. Fe wnaethoch chi sôn am gefnogi busnesau i greu mwy o brentisiaethau. Mae Sefydliad Tai Siartredig Cymru wedi galw am strategaeth gweithlu i ddiogelu'r sector tai yn y dyfodol—a wnewch chi gyflawni ar hyn? Diolch. Diolch.